Een verhoogd cholesterol hoeft geen klachten te geven. En dat kan gevaarlijk zijn, want hierdoor kan dit jarenlang op de achtergrond sluimeren, met alle gevolgen van dien. Het laten meten van je cholesterolgehalte is dus erg belangrijk. Maar wat moet je doen als je cholesterol te hoog is?
Wat is cholesterol?
Cholesterol is een vetachtige stof die in ons lichaam voorkomt. Zo produceert onze lever cholesterol en krijgen we cholesterol via onze voeding binnen. Deze stof is van essentieel belang voor de aanmaak van bepaalde hormonen, de productie van celwanden en om vitamine D en galzure te maken.
Soorten cholesterol
In ons lichaam zijn er twee soorten aanwezig te weten; LDL-cholesterol en HDL-cholesterol. LDL staat voor Lage Dichtheid Lipoproteïne en HDL staat voor Hoge Dichtheid Lipoproteïne. Lipoproteïne is een eiwit wat als een laagje om de cholesterol bolletjes zit. Dit om ervoor te zorgen dat cholesterol door ons bloed vervoerd kan worden.
LDL-cholesterol
LDL wordt ook wel het slechte cholesterol genoemd. LDL transporteert cholesterol van de lever naar het lichaam. Een te hoog van deze soort kan zorgen voor vernauwingen in je slagaders, wat het risico op het ontstaan van slagaderverkalking en hart- en vaatziekten verhoogd.
HDL-cholesterol
Het goede cholesterol HDL brengt het overtollige cholesterol terug naar de lever om daar te worden afgebroken. Hierdoor kan HDL in gezonde hoeveelheden een bescherming bieden tegen hart- en vaatziekten.
Cholesterolratio
De verhouding tussen beide soorten cholesterol is de cholesterolratio. Het is belangrijk om deze verhouding goed in de gaten houden, omdat een scheve verhouding kan zorgen voor een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
Echter, ook het totale cholesterolgehalte is een belangrijke indicator voor hart- en vaatziekten. Deze cholesterolwaarden kan je via een bloedtest meten. Dit kan via je huisarts of thuis met een zelftest die je bij de drogist of apotheek kan kopen. Het nadeel van zo’n zelftest is dat deze enkel de totale cholesterolwaarde meet en niet de cholesterolratio. Daarom wordt een zelftest niet aangeraden.
Risico’s te hoog cholesterol
Het gevaarlijke is dat we in het dagelijks leven niets merken van een hoog cholesterol. Echter, een te hoog LDL of te weinig HDL kan leiden tot slagaderverkalking. Hierbij vernauwen de slagaders doordat de cholesteroldeeltje en andere vetachtige stoffen aan de wanden van de slagaders blijven kleven. Door deze verdikking kan de bloedvoorziening in het gedrang komen, waardoor organen (zoals het hart of de hersenen) minder zuurstof krijgen. Het gevolg kan een hartinfarct of herseninfarct zijn met verlammingsverschijnselen tot gevolg. Ook kan er een vernauwing van de beenslagaders (etalagebenen) of een vernauwing van een nierslagader ontstaan.
Symptomen hoog cholesterol
In principe merk je niets van een te hoog cholesterolgehalte, tot een hartinfarct of beroerte. Daarom is het verstandig om regelmatig je cholesterolgehalte te laten meten.
In sommige gevallen zijn er een aantal uiterlijke symptomen van een te hoog cholesterolgehalte:
- Bij mensen met een leeftijd van 45 jaar en ouder kan er rond de iris een witgele ring ontstaan. Dit verschijnsel wordt arcus lipoïdes genoemd.
- Kleine gele verkleuringen en bobbeltjes op en rond de oogleden. Deze aandoening staat bekend als xanthelasmata.
- Verdikkingen op de achillespees of op de pezen van handen, ellebogen of voeten. Deze verdikkingen worden ook wel (pees)xanthomen genoemd.
Bovengenoemde uiterlijke kenmerken komen in principe voor bij mensen die een erfelijke vorm van hoog cholesterol hebben.
Verlagen van je cholesterol
Wanneer je arts heeft vastgesteld dat je een te hoog cholesterolgehalte hebt, dan kun je op verschillende manieren je cholesterolgehalte beïnvloeden:
Voeding
Met gezonde voeding kun je je cholesterol verlagen. Onder gezonde voeding verstaan we:
- Minder dierlijke producten en kies daarvoor wat meer voor plantaardige;
- Veel groente en fruit;
- Kies voor volkoren producten. Denk hierbij aan volkoren brood, -pasta en zilvervliesrijst;
- Eet regelmatig peulvruchten;
- Kies voor magere zuivelproducten;
- Gebruik minder verzadigd vet en kies liever voor onverzadigde vetten (olijfolie, vis en peulvruchten);
- Eet niet te veel suiker;
- Beperk gefrituurde gerechten;
- Kies voor koffie waar weinig cafestol in zit.
Bewegen
Beweeg dagelijks zo’n halfuur. Een gebrek aan beweging werkt de vorming van slagadervernauwing in de hand.
Roken
Stop met roken. Roken heeft namelijk een ongunstige invloed op het cholesterolgehalte, door het HDL gehalte te verlagen maar het kan ook de vorm en de functie van dit goede cholesterol veranderen.
Medicijnen
Je arts zal je medicijnen voorschrijven bij een totaal cholesterolgehalte van boven 8 mmol/l is of wanneer je een erfelijke vorm hebt. In alle andere gevallen krijg je dat niet altijd.
Bronnen: Hartstichting, UMC Utrecht en Voedingscentrum
Delen: gepubliceerd door C. van Etten.