De zon hebben we de afgelopen tijd nogal eens kunnen zien. Vaak komen de negatieve effecten van de zon naar voren, maar wat zijn eigenlijk de positieve effecten van de zon?
Wat is zonlicht?
Zonlicht zorgt ervoor dat we overdag alles om ons heen kunnen zien. Zonlicht bestaat uit 3 soorten UV stralen:
- UV-A stralen
Deze stralen dringen door in onze huid. Ze worden niet tegen gehouden door de ozonlaag. - UV-B stralen
Deze stralen bieden een natuurlijke bescherming tegen de zon doordat onze huid gaat verkleuren en doordat de huid dikker wordt. - UV-C stralen
Deze stralen zijn het sterkst, maar worden door de ozonlaag tegen gehouden en bereiken de aarde dus niet.
In het dagelijks leven hebben we dus altijd te maken met een combinatie van UV-A en UV-B stralen. Ongeveer 50% van de zonnestraling bestaat uit infrarood, 45% uit zichtbaar licht en 5% uit ultraviolette straling.
Effecten van de zon
UV stralen hebben zowel positieve als negatieve effecten. Wat zijn de negatieve effecten?
Negatieve effecten van de zon
Verbranden
Het eerste negatieve effect, waar we allemaal mee te maken hebben gehad is verbranden. Wanneer je te lang zonder bescherming in de zon bent, dan loop je de kans op een zonverbranding. Het is een acute reactie van onze huid op het feit dat ze te veel UV stralen heeft gekregen. Een zonverbranding kan variëren van een eerste eerstegraads verbranding, waarbij er een lichte roodheid zichtbaar is, tot een vierdegraads verbranding waarbij er blaasjes zijn ontstaan, gevolgd door afschilfering. Wie te vaak in zijn of haar leven is verbrand loopt later kans op het krijgen van huidkanker.
Zonneallergie
Voor een deel van de bevolking kan de zon een zonneallergie veroorzaken. De huid reageert dan overgevoelig op UV stralen. In de meeste gevallen krijgen mensen dan een jeukende huid met bultjes, blaasjes en/of vlekjes nadat ze in de zon zijn geweest.
Huidveroudering
Wie vaak zonder bescherming in de zon verblijft, zal een versnelde huidveroudering vertonen. Het blijkt dat de zon verantwoordelijk is voor een heel groot deel van de zichtbare gezichtsveroudering. UV stralen veroorzaken namelijk meer dan 80% van ontstane rimpels, pigmentvlekken en een mindere huidelasticiteit. Zorg daarom dat je je tijdig beschermt tegen onnodige zonblootstelling. Natuurlijk bestaat er ook zoiets als intrinsieke huidveroudering. Dit is de natuurlijke veroudering van de huid.
Huidkanker
De meeste bekende risicofactor voor huidkanker is een teveel aan UV stralen. Iedere keer dat je huid verbrandt, beschadigt het DNA van de huid. Deze beschadiging is permanent en is niet herstelbaar. Hoe vaker de huid verbrand, des te groter het risico op huidkanker. Dat geldt helemaal voor het verbranden tijdens de tienerjaren.
Er zijn drie vormen van huidkanker:
- Basaalcelcarcinoom
Dit is de minst kwaadaardige vorm van huidkanker. Kenmerkend is dat deze vorm langzaam groeit en bijna nooit uitzaait. - Plaveiselcelcarcinoom
Deze vorm komt vooral voor op plaatsen die vaak in de zon komen. Denk hierbij aan je gezicht en op de bovenkant van je handen. Plaveiselcelcarcinoom is kwaadaardiger dan basaalcelcarninoorm, omdat deze uit kan zaaien wanneer er niet op tijd wordt ingegrepen. - Melanoom
Deze vorm is de meest kwaadaardige vorm van huidkanker. In sommige gevallen ontstaan er al vroeg uitzaaiingen.
Positieve effecten van de zon
Minder kans op een depressie
Uit steeds meer onderzoeken blijkt dat er een verband lijkt te zijn tussen vitamine D en depressieve klachten. Uit een onderzoek van VVU medisch centrum, is aangetoond dat ouderen met een depressie een veel lager vitamine D gehalte hebben dan ouderen zonder een depressie. Een tekort aan vitamine D voorkomen kan door vaker in aanraking te komen met zonlicht. Dit omdat zonlicht een belangrijke bron van vitamine D is. Daarnaast kan vitamine D uit onze voeding worden gehaald. Daarnaast zou het zogenaamde ‘blauwe licht’ van de zon ook een positief effect op ons humeur hebben.
Voor stevige botten en sterkere spieren
Vitamine D zorgt ervoor dat calcium in het botweefsel wordt opgenomen. Hierdoor worden de botten en tanden sterk. Een tekort aan vitamine D kan dus leiden tot botontkalking en uiteindelijk tot botbreuken. Calcium daarentegen is ook nodig voor een goede werking van de zenuwen, spieren, bloedstolling en het transport van andere mineralen. Een vitamine D-tekort kan dus leiden tot slapper wordende spieren en vermoeidheid. Voldoende zonlicht op je huid zorgt voor voldoende vitamine D in je bloed. Let wel des te ouder je bent, des te moeilijker je huid vitamine D aanmaakt. Zorg er daarom voor dat ook wanneer je ouder bent dat je iedere dag voldoende tijd buiten bent.
Remt groei darmkanker
Al langere tijd is bekend dat de sterfte aan darmkanker lager is in landen met veel zonuren. Het LUMC heeft in 2014 ontdekt dat blootstelling aan zonlicht darmtumoren kan remmen. Daar er maar weinig zonlicht nodig is, om de kans op darmkanker te verkleinen, is er geen tegenstrijdig probleem met het ontstaan van huidkanker.
Remt groei Multiple Sclerose
Hoe Multiple Sclerose ontstaat is (nog) steeds niet duidelijk. Echter, onderzoekers van de Britse University of Oxford en de Canadese University of British Columbia hebben ontdekt dat vitamine D helpt om een gen in toom te houden dat naar alle waarschijnlijkheid verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van een hoger risico op MS. Het feit dat mensen in minder zonnige oorden een grotere kans hebben op MS, zou deze uitkomst bevestigen.
Helpt bij psoriasis, eczeem en acne
Psoriasis is een chronische huidaandoening en kenmerkt zich door rode plekken op de ellebogen, knieën en hoofdhuid. Het is één van de meest voorkomende huidaandoeningen ter wereld. In Nederland hebben zo’n 425.000 mensen er last van. Veel mensen met psoriasis vervaren dat hun plekken verminderen door de zon. Maar ook eczeem en acne wordt er rustiger van. Het blijkt dat vooral UV-B een gunstig effect heeft.
Zorgt voor een lagere bloeddruk
Een Schots onderzoek suggereert dat onder invloed van zon de bloeddruk lager wordt. De onderzoekers zijn denken dat dit niet alleen komt door de ontspannende werking van de zon, maar door UV-A stralen. Tijdens het onderzoek bleek dat onder invloed van UV stralen de bloedvaten verwijderden, de bloeddruk verlaagde en dat de hoeveelheid stikstofmonoxide in de bloedcirculatie veranderde. Stikstofmonoxide, die in overvloed aanwezig is in de huid, is betrokken bij de regulatie van de bloeddruk.
Tot slot
De zon heeft dus zowel positieve als negatieve effecten. Natuurlijk is het vermijden van overmatige blootstelling aan zonlicht is essentieel om huidkanker te voorkomen. Maar helemaal niet worden blootgesteld, omdat je wellicht bang bent voor eventuele gevolgen of door een bepaalde levensstijl, is niet goed. Dit zou het risico op hart- en vaatziekten, osteoporose en depressie alleen maar vergroten.
Bronnen: huidarts.com, kwf.nl, lumc.nl
Delen: gepubliceerd door C. van Etten. onderschreven door P.M. Mulder (arts)
wat moet je blootstellen aan de zon, als je huidkanker hebt gehad
Net als ieder ander, Anneke. Alleen zorgen dat je niet verbrandt. Minder geraffineerde zaadolie en minder suiker eten zorgt ervoor dat je veel langer in de zon kunt blijven zonder te verbranden.