Soms zie je mensen die heel dik zijn. In veel gevallen is overgewicht daar de oorzaak van. Maar het kan ook een andere oorzaak hebben, namelijk lipoedeem ofwel vetzwelling. Dit is een chronische ziekte, die ook bij medici beperkt bekend is. Hoe kun je lipoedeem herkennen? Wat moet je erover weten?
Wat is lipoedeem?
Het betekent letterlijk ‘vetzwelling’, en staat ook wel bekend als het pijnlijk ‘vetsyndroom’. Het is een chronische aandoening, waarbij vetweefsel ongelijkmatig verdeeld is over het lichaam. Er ontstaan plaatselijk vetophopingen op bijvoorbeeld de heupen, dijen, onderbenen, binnenkant van de knieën of de armen. Dit allen wordt niet beïnvloed door gewichtsvermindering en sporten. Lipoedeem bestaat uit een aantal verschillende stadia:
- Eerste stadium
In deze fase is de huid nog zacht, glad en regelmatig van consistentie. - Tweede stadium
Het huidoppervlak wordt in deze fase gekenmerkt door een grovere structuur. De huid wordt wat bobbeliger en wat harder. We spreken hier van een sinaasappelhuid. - Derde stadium
- In deze fase zie je grovere stukken vetweefselvermeerdering, walnootachtig van vorm, die ervoor zorgen dat de benen van vorm veranderen. In dit stadium kan ook lymfoedeem ontstaan. Lipoedeem patiënten met overgewicht hebben de neiging om ook lymfoedeem te ontwikkelen, terwijl bij een normaal gewicht lipoedeem jarenlang onveranderd kan blijven.
Symptomen van lipoedeem
Lipoedeem wordt meestal zichtbaar aan het eind van de puberteit. Vooral op de onderbenen, heupen, dijen, binnenkant van de knieën en in mindere mate de onderarmen, zitten er symmetrische vetophopingen. Opvallend is het ontbreken van een zwelling aan de hand- en voetrug. Daarnaast kunnen de volgende klachten ontstaan:
- Bijna geen verschil zichtbaar bij gewichtsvermindering. Elders verdwijnt het vet wel bij gewichtsvermindering zoals in het gezicht of bij de borsten
- Het vet is slap (blubberbenen of wiebelbenen)
- Een pijnlijk, zwaar gevoel in de benen
- Stukken met daarin veel gesprongen adertjes aan de zijkant van de bovenbenen
- Pijn bij aanraking
- Gewrichtsproblemen
- Kramp
- Huidirritatie als gevolg van schuring van de huid
- Vermoeidheid in de benen
- Sinaasappelhuid (cellulite)
- Snel en vaak ontstaan van blauwe plekken
- Een verschil van twee of drie kledingmaten tussen boven- en onderkant
- De voeten zijn niet dik
- In tegenstelling tot andere vormen van oedeem kunnen bij lipoedeem geen deukjes in de huid worden gedrukt
- Een koud gevoel, vooral van de onderbenen, is een veel gehoorde klacht.
Lipoedeem vormt voor veel vrouwen een zware psychische belasting met vooral gevoelens van schaamte.
Mogelijke oorzaken
De oorzaak van lipoedeem is (nog) niet bekend. Maar het ontwikkelt zich over het algemeen tijdens of net na de puberteit, tijdens de zwangerschap of op latere leeftijd tijdens de menopauze. Om deze reden gaat men ervan uit dat hormonen een rol spelen. Daarnaast speelt erfelijkheid een rol.
Naast de niet normale vetverdeling, zijn er aanwijzingen dat er soms ook sprake is van een verminderde afvoer van weefselvocht (lymfe), in combinatie met een verslapping van het bindweefsel. Als gevolg hiervan, kan er in de loop der tijd een combinatie van lipoedeem en lymfoedeem ontstaan. Deze combinatie is bekend als lymfo-lipoedeem.
Daarnaast is er ook regelmatig sprake van een zwak houdings- en bewegingsapparaat, waarbij de banden (enkels, voeten, knieën) zwak zijn. De fysiotherapeut ziet dan vaak verminderde spierkracht, zwakke gewrichten en steunweefsel en soms doorgezakte voeten.
Duidelijk is wel, dat overmatig eten geen oorzaak is van lipoedeem/vetzwelling. Er zijn wel een aantal factoren die lipoedeem negatief beïnvloeden. Dit zijn:
- Overgewicht.
- Hormonale factoren.
- Veel en lang staan of zitten.
- Te weinig bewegen.
- Lymfoedeem.
Wat is de behandeling?
Er bestaat geen behandeling, waarmee lipoedeem kan worden genezen. Aangezien het ontstaan van lipoedeem niet kan worden voorkomen, zal de behandeling dan ook mede gericht moeten worden op de factoren die lipoedeem/vetzwelling negatief beïnvloeden:
- Vermijd overgewicht
Ondanks het feit dat lipoedeem niet door overgewicht ontstaat, is het wel belangrijk om overgewicht te vermijden. Overgewicht kan namelijk klachten, zoals gewrichtspijn, verergeren. Wanneer je last hebt van overgewicht, dan is het aan te raden om je lichaamsgewicht op een Body Mass Index (BMI) tussen 19 en 25 in te stellen. - Zorg voor voldoende lichaamsbeweging
Ga lekker fietsen, zwemmen, fitness, aqua joggen of wandelen. Sporten die leiden tot overbelasting of sporten met veel plotselinge bewegingen (bijvoorbeeld squash) zijn af te raden. Datzelfde geldt voor lichamelijk zwaar werk. - Draag overdag steunkousen
Deze steunkousen, of compressiekousen, beperken lipoedeem of houden het ten minste stabiel. In stadium 1 kunnen vaak nog gewone naadloze, rondgebreide compressiekousen worden gebruikt. Maar in de meeste gevallen raden deskundigen vlak-gebreide steunkousen aan. Het is verstandig om de kousen iedere dag te dragen, maar minimaal 3 dagen per week. Steunkousen bij lipoedeem zullen in het begin vrijwel altijd als pijnlijk worden ervaren. - Vermijd extreme kou en warmte
Extreme kou en warmte hebben een slechte invloed op lipoedeem. Probeer dit te vermijden. - Manuele lymfdrainage
Als het lipoedeem gepaard gaat met lymfoedeem, kan er eventueel manuele lymfdrainage toegepast worden. Dit is een soort massage, waarbij men de verstoorde of beperkte afvoer van de lymfe probeert te verbeteren. Daarnaast worden de nog werkende lymfevaten gestimuleerd. - Liposuctie
In sommige gevallen, is er een indicatie voor een lipoedeem behandeling door middel van het wegzuigen van vet (liposuctie). Het is niet zo dat liposuctie lipoedeem kan genezen. Maar het kan er wel zorgen dat er een vermindering van pijn en betere mobiliteit ontstaat. Een risico is dat er een beschadiging van lymfbanen kan ontstaan. - Psychische begeleiding
Bepaalde patiënten, ervaren het lipoedeem/vetzwelling en de bijhorende klachten, als een zware mentale en psychische last. Dan kan je baat hebben bij psychische begeleiding. - Geen medicijnen
Medicijnen hebben geen enkel effect. Gebruik van plastabletten kan zelfs extra risico’s opleveren.
Bronnen: nijsmellinghe.nl, lymfoedeem.nl en mcgooi.nl
Voor meer nieuws kijk op: dokter.nl/nieuws
Delen: gepubliceerd door C. van Etten. onderschreven door P.M. Mulder (arts)
Bij mij Bijna geen verschil zichtbaar bij gewichtsvermindering. Elders verdwijnt het vet wel bij gewichtsvermindering zoals in het gezicht of bij de borsten. Een verschil van twee of drie kledingmaten tussen boven- en onderkant. Huidirritatie en jeuk als gevolg van schuring van de huid. En Vermoeidheid in de benen.
De Quadrivas therapie helpt bij pijnlijke benen en spierzwakte. Een intensieve massagetechniek waarbij de doorbloeding van het weefsel aanzienlijk verbeterd.
http://www.quadrivas.nl