Met de leeftijd verandert de slaap

Naarmate we ouder wordt ook onze slaap anders, want met de leeftijd evolueert ook onze slaap. En daar bedoelen we niet mee dat je minder slaap nodig hebt wanneer je ouder bent.

Jij verandert, je slaap verandert

Gemiddeld is iemand na een goede nachtrust van zeven of acht uur goed uitgeslapen. Maar dat is een gemiddelde want sommige mensen hebben aan vijf uur slaap genoeg, anderen voelen zich bij minimaal negen uur slaap pas uitgeslapen.

Op iedere leeftijd heeft de slaap, naast een herstellende functie, ook invloed op onze gezondheid, onze geestesgesteldheid en ons dagelijks doen en laten. We stellen bovendien vast dat de kwaliteit en de duur van de slaap evolueren naarmate we ouder worden.

Basisinformatie over de slaap

Er zijn vier fasen van slaap te benoemen die samen een slaapcyclus vormen. Gemiddeld wordt de hele slaapcyclus zo’n drie tot vijf keer per nacht doorlopen. Een slaapcyclus duurt zo’n 90 tot 120 minuten. Een slaapcyclus bestaat uit vier fasen. De fasen worden van elkaar onderscheiden door de mate van hersenactiviteit en oogbewegingen. Alleen in de laatste fase is er sprake van snelle oogbewegingen. Dit heet ‘Rapid Eye Movement’, ook wel REM. Een gezonde slaap doorloopt de volgende vier fasen:

  1. Sluimerfase (NREM1)
    De sluimerfase is de overgangsfase tussen waken en slapen. De oogbeweging wordt trager. Je hebt moeite je ogen open te houden en valt uiteindelijk in slaap. De hersenactiviteit neemt langzaam af.
  2. Lichte slaap (NREM2)
    In deze fase begint de slaap, maar deze is nog heel licht. Je wordt niet meer van elk geluid wakker, maar als je kan makkelijk gewekt worden.
  3. Diepe slaap (NREM4)
    Dit is de fase van de echte diepe slaap. Ademhaling en hartritme dalen tot het laagste ritme. Als je uit deze slaap gewekt wordt ben je gedesoriënteerd en heb je tijd nodig om je te realiseren waar je bent. Deze fase zorgt voor fysiek herstel.
  4. Droomslaap (REM-slaap)
    In deze fase zijn er snelle oogbewegingen (Rapid Eye Movement) en is er sprake van grote hersenactiviteit. Spieren zijn volledig ontspannen. Bij mannen treedt in deze fase van de slaap soms een erectie op.

Met de leeftijd veranderen de slaapcycli

Hoe ouder, hoe minder slaap? Dit is een misverstand wat je vaak hoort, want op hogere leeftijd heb je niet minder slaap nodig dan in je jongere jaren. Het is wel zo dat dat je minder lang aan één stuk slaapt en je ’s nachts vaker wakker wordt wanneer je ouder wordt.

De behoefte aan slaap wordt anders

De behoefte aan slaap wordt in de loop van de dag anders verdeeld wanneer je ouder wordt. En omdat de nachten wat korter worden vanaf je 60ste levensjaar kan het zo zijn dat je overdag wat meer moe bent (vooral na de 70 jaar).

Tijd van de slaap wordt anders

De tijd die je nodig hebt om in slaap te vallen wordt langer naarmate je ouder wordt. Daarnaast doe veel mensen doen op hogere leeftijd overdag een dutje.

Continuïteit van de slaap verandert

Slaap bestaat uit een afwisseling van lichte slaap, diepe slaap en R(apid) E(ye) M(ovement) slaap. Deze slaapstructuur verandert. Naar mate je ouder wordt breng je minder tijd in je diepe slaap door, slaap je wat lichter en ben je meer gevoelig voor verschillende soorten geluiden in je omgeving. Daarnaast is het zo dat naarmate het aantal wekreacties oploopt tot twintig tot dertig per uur bij de continuïteit van de slaap verstoord wordt. Bij mannen zie je bovendien een afname van de diepe slaap naarmate de leeftijd toeneemt.

Slaapstoornissen komen vaker voor

Slaapstoornissen zoals slaapapneu-syndroom en rusteloze benen-syndroom komen vaker voor naarmate we ouder worden. En ook dit draagt bij tot herhaalde perioden waarin men ’s nachts wakker ligt. Tijdens de overgang slaapt ongeveer de helft van de vrouwen slechter dan daarvoor. Dit wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door hormonale veranderingen, depressiviteit, opvliegers en sociale veranderingen. Deze klachten verbeteren meestal wel weer als vrouwen zestigplussers worden.

Niet iedereen ontwikkelt een slaapstoornis met het ouder worden. Maar volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap heeft één op de drie volwassenen geregeld problemen met de slaap; 10 tot 15 % gaat daarvoor een arts. Een kwart van de patiënten is tussen de 65 en 75, en nog eens een kwart is ouder dan 75 jaar. Echter de oorzaken van deze slaapstoornissen hangen vaak samen met een ziektebeeld, zoals hart- en vaatziekten, longaandoeningen, suikerziekte, een angststoornis, een depressie of juist de medicatie bij deze aandoeningen.

Bedadviezen

Ontspanningsoefeningen doen, warme melk drinken, je gedachten van je afschrijven voor het slapen gaan, er zijn best wat dingen die je kunt doen om beter te slapen of sneller in slaap te vallen. Maar het belangrijkste is een goede slaaproutine.

  1. Ga op vaste tijden naar bed en sta iedere dag op hetzelfde tijdstip op, ook als je maar kort hebt geslapen.
  2. Slaap je na een kwartier nog niet? Sta op en lees wat op de bank tot je slaap krijgt.
  3. Drink in de uren voordat je gaat slapen geen koffie of alcohol, eet geen copieuze maaltijden en vermijd forse inspanningen. Van alcohol slaap je
  4. Doe niets in bed waar de slaapkamer niet voor bedoeld is, zoals eten, werken of tv-kijken. En hou je slaapkamer stil, koel en donker.
  5. Stop met roken; nicotine stimuleert en activeert het zenuwstelsel.
  6. Zorg voor een goed bed, matras en hoofdkussen en voor prettig zittende nachtkleding.

Wanneer naar de dokter?

Wanneer je langer dan drie weken gedurende drie of vier nachten achter elkaar zeer slecht slaapt, en je merkt dat dit gevolgen heeft voor je functioneren overdag dan raden wij je aan om even langs je huisarts te gaan.

 

Bronnen: Somnia.nl en slaapcentrum.slingeland.nl

Delen:  
2 reacties op “Met de leeftijd verandert de slaap
  1. Mijn huisarts gooit alles op de overgang. Ben vrouw van 68 jaar.
    Mooi makkelijk zo,n uitgangspunt.

    Geschreven door Anna op
  2. De huisarts van mij pompt je gelijk vol met anti-depressieva, gelijk voor 3 maanden!!!!
    Lekker makkelijk he en dan zeggen dat dit absoluut niet verslavend is…
    (venlafaxine)

    Geschreven door RG op

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*

Blijf op de hoogte met onze wekelijkse nieuwsbrief