We hebben er allemaal mee te maken, een gezin, een drukke baan, het huishouden, sporten en dan ook nog eens proberen om een leuk sociaal leven te hebben. Dan ben je soms moe, of is er meer aan de hand en ben je misschien overspannen?
Wat is overspannenheid?
We praten over overspannenheid, als er door aanhoudende stress allerlei spanningsklachten zijn ontstaan waardoor iemand minder goed kan functioneren. Andere namen voor overspannenheid zijn: surmenage, chronische stress, overwerktheid en overbelasting.
Overspannenheid doorloopt een aantal fases waarvan de duur bij iedereen anders is, van enkele weken, maanden tot jaren. Het begint met stress. Op zich geen alarmerende situatie, want deze periodes met stress worden afgewisseld met periodes van ontspanning. Gedurende de stressvolle periode ben je nog steeds in staat om het beste uit jezelf te halen. Je kunt wel, wanneer de stress wat langer duurt, last krijgen van hoofdpijn, een opgejaagd gevoel hebben en soms een slechte nacht hebben. Maar wanneer je voldoende kunt herstellen dan is er geen probleem. Echter, wanneer de stress blijft en de ontspanning uitblijft, kom je uiteindelijk in de fase van chronische stress terecht. In deze fase ben je je er niet (echt), van bewust dat je in deze situatie zit en denk je dat je nog steeds prima functioneert. Wanneer deze fase lang duurt dan kan dit uiteindelijk leiden tot overspannenheid.
Symptomen van overspannenheid?
Wanneer je overspannen bent begint je energie op te raken en merk je dat je niet meer naar behoren kan functioneren. De klachten die je hebt zijn zowel lichamelijk als psychisch.
- Lichamelijke klachten
Je kunt verschillende lichamelijke klachten ervaren zoals het regelmatig hebben van: hoofdpijn, duizeligheid, pijn op de borst, hartkloppingen, verkrampte schouder-, rug- en nekspieren en maagpijn. - Psychische klachten
De psychische klachten die je kunt ervaren zijn piekeren, gespannenheid, prikkelbaarheid, een sterk gejaagd gevoel hebben, niet tegen drukte kunnen, slecht kunnen concentreren en dingen vergeten, een lusteloos gevoel hebben, het gevoel hebben dat je faalt en nergens meer aan toe komt en slaapproblemen.
Kortom; een lichamelijke moeheid voelen waarbij elke stap er één teveel lijkt te zijn en het gevoel hebben dat je het niet meer aan kan totdat de klachten er toe leiden dat iemand niet meer goed kan functioneren op het werk, thuis of soms zelfs in het verkeer.
Oorzaken van overspannenheid
Bij het ontstaan van overspannenheid spelen stressoren uit de omgeving zoals een hoge werkdruk, arbeidsconflicten, toekomstonzekerheden, de taken thuis en op het werk moeilijk kunnen combineren een rol. Naast deze omgevingsstressoren spelen ook persoonlijke eigenschappen een rol.
Behandeling van overspannenheid
Spanningen en stress horen bij het leven en daar is niets mis mee, maar wanneer je deze spanningen ervaart als een te zware druk en het je niet lukt meer om te ontspannen dan raden wij je aan om contact op te nemen met je huisarts. De huisarts, maatschappelijk werker, psycholoog of bedrijfsarts kan je dan begeleiden in je herstel. Dit herstel verloopt in 3 fases.
- Fase 1 – De crisisfase
In deze fase moet je accepteren dat je overspannen bent en dat je rust nodig hebt. - Fase 2 – De probleem- en oplossingsfase
Veelal is dit de fase waarin de rust een beetje is wedergekeerd en waarbij de ergste paniek voorbij is. Je gaat op zoek naar de oorzaak waarna je de volgende stap zet om te zoeken naar oplossingen. In deze fase kijk je naar zowel de energievreters als naar de energiebronnen in je leven. - Fase 3 – De toepassingsfase
Dit is de fase waarin je de draad weer oppakt en waarin je de bedachte oplossingen in de praktijk gaat brengen. Het werk kan weer langzamerhand worden opgebouwd. Het herstel verloopt bij iedereen in een ander tempo maar je kunt goed herstellen van overspannenheid.
Bronnen: henw.org, arboportaal.nl en stressplein.eu
Delen: gepubliceerd door C. van Etten. onderschreven door P.M. Mulder (arts)