Een stekende pijn in je been? Dan kun je etalagebenen hebben

Heb je wel eens dat je tijdens het lopen pijn in de benen krijgt. Dat je soms een stekende, krampende pijn in je been voelt? Dan kan het zijn dat je etalagebenen hebt. Wat is de oorzaak van deze aandoening en kun je er iets aan doen?

Wat zijn etalagebenen?

Wanneer je etalagebenen hebt, dan zijn de slagaders naar of in je benen vernauwd. Het gevolg van deze vernauwing is dat er minder bloed, en dus minder zuurstof, bij de spieren in de benen komt. Door dat zuurstoftekort ontstaat een stekende pijn in je been, die aanvoelt als een soort kramp. Wanneer je even stilstaat, dan trekt de pijn weg.

De medische benaming voor etalagebenen is claudicatio intermittens, wat letterlijk mank lopen met tussenpozen betekent. Er wordt ook over perifeer arterieel vaatlijden (PAV) gesproken. Perifeer betekent ledematen en arterieel betekent: in de slagaders. Vaatlijden heeft betrekking op de plek van de aandoening, namelijk de bloedvaten.

De herkomst van de naam etalagebenen komt doordat mensen met deze aandoening zo’n pijn krijgen tijdens het lopen dat ze even moeten stoppen tijdens het wandelen. Soms doen ze dan alsof ze een etalage bekijken.

Stadia etalagebenen

Etalagebenen ontwikkelen zich in 4 stadia.

Stadium 1
In deze fase is er een vernauwing in de slagader in of naar je been. In de meeste gevallen merk je hier niets van, omdat de reserveslagaders voor de doorstroming van het bloed zorgen.

Stadium 2
In deze fase merk je dat wanneer je een stuk loopt, je vrijwel altijd een stekende pijn in je been krijgt. Op dit moment kunnen de reserveslagaders het zuurstoftekort niet meer compenseren. Binnen dit stadium wordt nog een onderscheid gemaakt:

• 2A, je kunt meer dan 100 meter zonder pijn lopen.
• 2B, je kunt niet meer dan 100 meter zonder pijn lopen.

Stadium 3
Ook in periode van rust en wanneer je in bed ligt, kun je pijn in je been of voet krijgen. Het is alleen mogelijk om de pijn te verminderen wanneer je je been laat hangen of uit bed gaat.

Stadium 4
In de fase staat de doorbloeding van je been bijna helemaal stil. Je been is heel erg gevoelig voor het ontstaan van wonden en infecties. Zelfs het knippen van je nagels of de druk van je schoenen kan tot kleine wondjes leiden. Deze wondjes kunnen groter worden en soms donkerblauw of zwart kleuren. Dit leidt tot het afsterven van weefsel. Wanneer dit het geval is, dan is het aan te raden om zo snel mogelijk naar de huisarts te gaan.

Hoe ontstaan etalagebenen?

Etalagebenen zijn het gevolg van een vernauwing in de slagaders die naar of in je benen lopen. Hoe ontstaan deze vernauwingen?

De slagaders zijn maar een paar millimeter in doorsnede en hebben een gladde binnenwand. Wanneer deze binnenwand ergens beschadigd raakt, kunnen witte bloedcellen en vetachtig stoffen (waaronder cholesteroldeeltjes), zich hechten aan die binnenwand. Deze papperige massa noemen we een plaque. Als er te veel plaque ontstaat, dan raakt de slagader vernauwd. Dit is slagaderverkalking en hierdoor kan er minder bloed door de slagader stromen. Hierdoor krijgen je spieren minder zuurstof krijgen.

Wanneer de plaque zelf beschadigd, dan kunnen er bloedstolsels ontstaan. Deze kunnen losraken en elders in het lichaam schade veroorzaken. Het is ook zo dat wanneer je etalagebenen hebt, dan is de kans groot dat de slagadervernauwing ook op andere plaatsen in het lichaam voorkomt. Hierdoor heb je dus een vergrote kans op hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct of een beroerte.

De kans dat je last krijgt van etalagebenen is groter als je risicofactoren voor hart- en vaatziekten hebt:

• Roken.
• Hoge bloeddruk.
• Suikerziekte.
• Overgewicht.
• Hoog cholesterol.
• Te weinig lichaamsbeweging.
• Erfelijke aanleg en leeftijd.

Plaats van de vernauwing

• Heb je vooral tijdens het lopen pijn in je bilstreek en bovenbeen? Dan zit de vernauwing waarschijnlijk in je buik of bekkenslagaders.
• Voel je de pijn vooral in je kuit en wanneer je blijft lopen ook in je voet? Dan is de kans groot dat de vernauwing zich in de slagader van het dijbeen bevindt.
• Heb je pijn in een onderbeen en voet? Dan zit de vernauwing in je onderbeen.

Symptomen etalagebenen

De symptomen van etalagebenen worden erger naarmate de aandoening verergert. Pijn bij het lopen is het belangrijkste symptoom. Deze pijn verdwijnt wel weer als je even stil staat. Wanneer de vernauwingen erger worden, dan kunnen de volgende symptomen optreden:

• Koude voeten.
• Minder gevoel in de benen.
• De huid is droog, schilferig, glanzend of gebarsten.
• Langzamere groei van de teennagels.
• Kalknagels kunnen ontstaan.
• Verdwijnen van haargroei op voeten en tenen van het etalagebeen.
• De beenspieren worden dunner.
• Het been kleurt wit wanneer je het optilt en rood wanneer je het laat hangen.

Wanneer een beenslagader ineens dicht gaat, dan kan iemand last krijgen van de volgende symptomen:

• Plotselinge pijn in het been ook in rust.
• Het been is bleker en kouder dan het andere been.
• Een doof gevoel in het been.
• Krachtverlies in de spieren in voet en been.

Wanneer je deze symptomen herkent, ga dan direct naar je huisarts.

Behandelingsmogelijkheden etalagebenen

De ernst van de ziekte wordt uitgedrukt in het aantal meters dat je kunt lopen zonder pijn. Hoe minder ver je kunt lopen, hoe ernstiger de ziekte. Afhankelijk van hoe ernstig de klachten zijn, wordt één of meer van de volgende behandelingen gekozen:

Looptraining
De reserveslagaders kunnen de functie van de slagaders voor een deel overnemen. Door te lopen vergroot je de capaciteit van de kleinere vaatjes om bloed door te geven. Op die manier krijgen de spieren meer zuurstof en is het mogelijk om een grotere afstand te lopen zonder pijn.

Medicijnen
Wanneer er medicijnen worden voorgeschreven, dan zullen dit medicijnen zijn die de slagaderverkalking tegen gaan. Hierdoor verklein je de kans op een hersen- of hartinfarct. Voorbeelden zijn plaatjesremmers, cholesterolverlagende medicijnen en bloeddrukverlagende medicijnen.

Gezonde leefstijl
Wanneer je een gezonde leefstijl aanhoudt, kun je ervoor zorgen dat veel klachten afnemen. Wat valt hieronder:

• Niet roken
  Roken heeft rechtstreeks effect op de vernauwing van de vaten.
• Bewegen
  Lichaamsbeweging zorgt voor een goede doorbloeding van je hele lichaam, dus ook van je benen. Beweeg daarom minimaal 30 minuten per dag.
• Voeding
  Zorg ervoor dat je zo min mogelijk verzadig vet eet. Dit vet verhoogt het cholesterolgehalte en zit onder andere in vette vleeswaren, roomboter, 48+ kaas, margarine uit een pakje, volle melkproducten, koekjes en gebak. Daarnaast is het belangrijk om veel groenten en fruit te eten, en minimaal 1 keer per week (vette) vis te eten.
• Gebruik weinig zout
  Teveel zout kan je bloeddruk verhogen.
• Let op je gewicht
  Wanneer je overgewicht hebt, dan vragen die overtollige kilo’s veel van je hart en bloedvaten.

Dotterbehandeling
Hierbij wordt de vernauwde ader opgerekt met een ballonnetje (dotteren).

Operatie
Wanneer al het bovenstaande niet heeft geholpen, dan kan de arts besluiten tot het operatief een omleiding aanleggen in de bloedsomloop (bypassoperatie); dit kan met een vaatprothese of één van je eigen aderen.
Bij de meeste mensen die intensieve looptraining doen, is een dotterbehandeling of operatie niet meer nodig. Geef daarom niet te snel op, maar houd vol.

 

Bronnen: hartstichting.nl, etalagebenen.nl en hartwijzer.nl

Delen:  

gepubliceerd door C. van Etten. onderschreven door P.M. Mulder (arts)