Schildklierkanker, in de meeste gevallen zeer goed te behandelen

In de meeste gevallen zijn de knobbels in de schildklier goedaardige gezwellen, maar in circa 5% van de gevallen is er sprake van een kwaadaardige tumor. Gelukkig zijn de 2 meest voorkomende vormen erg goed te behandelen.

Wat is schildklierkanker?

Schildklierkanker, ook wel schildkliercarcinoom genoemd, is een zeldzame vorm van kanker aan de schildklier. De schildklier zit aan de voorkant van de hals en is een orgaan dat onder andere schildklierhormonen maakt. Via het bloed gaan die hormonen naar alle cellen en organen, waar ze vele functies regelen in het metabolisme.

Schildklierkanker komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Vaak treft het jonge mensen tussen de 25 en 50 jaar.

Verschillende vormen van schildklierkanker

Er zijn 4 belangrijke vormen van schildklierkanker: papillair, folliculair, medullair en anaplastisch.

• Papillair schildklierkanker
  Dit is veruit de meest voorkomende vorm van schildklierkanker. Het is een tumor die langzaam groeit en uitzaaiingen komen niet vaak voor. Deze vorm ontstaat meer bij jongeren dan bij ouderen. Een papillair tumor groeit langzaam en gedraagt zich relatief goedaardig. Dat wil zeggen dat hij niet vaak uitzaait naar andere organen.
• Folliculair schildklierkanker
  Deze vorm komt iets minder vorm, maar groeit ook langzaam. Het heeft de neiging uit te zaaien naar longen en botten.
• Medullair schildklierkanker
  Dit is een zeer zeldzame vorm van schildklierkanker. Echter, het kan uitzaaien naar de lymfeklieren en via de bloedbaan naar longen, lever en botten.
• Anaplastisch schildklierkanker
  Dit is een zeer agressieve vorm van schildklierkanker. Gelukkig is ook deze vorm erg zeldzaam en komt vooral voor bij ouderen. Een anaplastische tumor groeit snel en zaait snel uit naar verschillende organen.

Oorzaak van schildklierkanker

Ondanks dat er veel wetenschappelijk onderzoek naar de exacte oorzaak is gedaan is deze (nog) niet bekend. Wel weet men steeds meer over factoren die het risico op kanker van de schildklier vergroten. Factoren die met schildklierkanker in verband worden gebracht zijn:

• Geslacht en leeftijd
  Schildklierkanker komt bijna 3 keer zo vaak voor bij vrouwen dan bij mannen. Bij vrouwen ontstaat schildklierkanker over het algemeen op jongere leeftijd (25-50 jaar) dan bij mannen.
• Straling
  Blootstelling aan radioactieve straling verhoogt, vooral wanneer dit in de kindertijd gebeurt, het risico op het ontwikkelen van schildklierkanker.
• Erfelijkheid
  Bij 1 op de 4 gevallen van medullair schildklierkanker speelt een erfelijkheid een rol. Maar ook bij papillair en folliculair schildklierkanker lijkt erfelijkheid een rol te spelen.
• Schildklieraandoeningen
  Sommige goedaardige aandoeningen van de schildklier kunnen de kans op het ontstaan van schildklierkanker vergroten.
• Jodiumtekort
  Een jodiumtekort in de dagelijkse voeding zorgt voor een groter risico op folliculair en papillair schildkliercarcinoom. Dit kan in bepaalde delen van de wereld voorkomen waar het aanbod van jodium in voedingsmiddelen laag is. In Europese landen komt dit zelden voor.
• Obesitas
  Van overgewicht en obesitas is gebleken dat deze het risico op het ontwikkelen van een groot aantal kankersoorten, waaronder schildklierkanker, verhogen.

Symptomen van schildklierkanker

Meestal wordt als eerste een knobbel in de hals ontdekt, omdat deze zichtbaar of voelbaar wordt. Maar een knobbel kan ook goedaardig zijn en gelukkig zijn ze ook veel vaker goedaardig dan kwaadaardig. Andere symptomen die op schildklierkanker kunnen wijzen zijn:

• De zwelling/knobbel beweegt mee met het slikken.
• Hees zijn.
• Het hebben van een kriebelhoest zonder dat daar een duidelijke verklaring voor is.
• Moeite hebben met slikken.
• De lymfeklieren in de hals zijn opgezwollen.
• Gevoel van benauwdheid.
• In sommige gevallen nek- en hoofdpijn, spierzwakte, pijn op de borst, hartkloppingen en toenemende vermoeidheidsklachten.

Bij medullair schildklierkanker kan iemand ook last hebben van lang aanhoudende diarree en opvliegers.
Wanneer je één of meerdere van bovenstaande symptomen herkent, dan betekent dat niet direct dat je schildklierkanker hebt. Echter, wanneer je een zwelling in de hals hebt die groter is dan een cm of een knobbel die snel groeit, ga dan wel naar je huisarts,

Diagnose schildklierkanker

Wanneer de huisarts denkt dat je klachten inderdaad met je schildklier te maken hebben, dan zal hij of zij een bloedonderzoek laten uitvoeren. Dit om te kijken of de schildklier goed werkt, of dat de klachten veroorzaakt worden door een te snel of te langzaam werkende schildklier. Daarnaast wordt er een echo van de hals gemaakt, om eventuele afwijkingen aan de schildklier in beeld te brengen. Wanneer er op de echo afwijkingen zichtbaar zijn, dan kan er schildklierpunctie worden uitgevoerd om meer duidelijkheid te krijgen. In sommige gevallen is een schildklieroperatie nodig, om te bepalen of de afwijking goedaardig of kwaadaardig is. Zo’n operatie geeft altijd duidelijkheid over de aard van de afwijking. In ongeveer 70% blijkt het toch om een goedaardige knobbel te gaan.

Behandeling van schildklierkanker

Gelukkig groeien de meest voorkomende soorten schildklierkanker langzaam en wordt het vaak in een vroeg stadium ontdekt. Daarom is deze vorm van kanker in de meeste gevallen heel goed behandelbaar, met zeer goede kansen op totale genezing. De behandeling waarvoor gekozen wordt, is afhankelijk van de vorm, stadium en eventuele uitzaaiingen.

Behandeling bestaat bijna altijd uit een operatie, waarbij de hele schildklier wordt weggenomen. In de meeste gevallen worden tijdens deze operatie ook de lymfeklieren in de hals verwijderd. Omdat het bijna onmogelijk is om bij de operatie al het schildklierweefsel te verwijderen, krijgt iemand na de operatie vaak ook nog een behandeling met radioactief jodium. Dit moet ervoor zorgen dat de eventueel achtergebleven schildkliercellen en schildklierkankercellen worden vernietigd.

Soms word je ook bestraald als je schildklierkanker hebt. Hiervoor wordt vaak gekozen bij tumoren die weinig of geen radioactief jodium opnemen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij medullair of anaplastisch schildklierkanker.

Targeted therapy is een behandeling die bij papillair, folliculair en medullair schildkliercarcinoom kan worden toegepast. Dit is een therapievorm die bestaat uit het toedienen van medicatie die via het bloed heel precies de groei van de tumor remt.

Chemotherapie wordt bij deze vorm van kanker zelden ingezet. Hiervoor wordt gekozen wanneer alle andere behandelingen geen effect hebben gehad.

 

Bronnen: schildklierkanker.nl, umcg.nl en schildklier.nl

Delen:  

gepubliceerd door C. van Etten. onderschreven door P.M. Mulder (arts)