Is mijn moedervlek kwaadaardig?

We hebben allemaal moedervlekken. De één wat meer dan de ander. Maar hoe weet je wanneer die onschuldige moedervlek een kwaadaardige moedervlek is geworden? Met andere woorden; hoe herken je een melanoom?

Wat is een melanoom?

Melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat in de pigmentcellen. Deze pigmentcellen heten ook wel melanocyten en bevinden zich in de opperhuid. Melanoom betekent letterlijk ‘zwart gezwel’. Wanneer er pigmentcellen bij elkaar liggen vormen ze samen een moedervlek. Er is sprake van een melanoom als een groep pigmentcellen is veranderd in kankercellen. Per jaar wordt de ziekte bij 4000 Nederlanders ontdekt en dat is ruim 10% van het totaal aantal gevallen van huidkanker. Melanomen kunnen op elke leeftijd ontstaan, maar er bestaat een uitschieter tussen het 45ste en 60ste levensjaar. Het aantal gevallen van melanoomkanker stijgt met zo’n 4% per jaar en is daarmee het de snelst groeiende kankersoort.

Hoe ontstaat een melanoom?

Het is gebleken dat alle moedervlekken zich kunnen ontwikkelen tot melanomen. Gelukkig is het wel zo dat het merendeel van de moedervlekken geen enkel risico heeft om een melanoom te worden. Waarom een melanocyt zich wel ontwikkelt tot huidkanker is (nog), niet precies duidelijk. Als een melanoom uit een moedervlek ontstaat, is dat uit een ‘onrustige’ moedervlek of heel soms uit een grote aangeboren moedervlek. Sommige lichaamsdelen blijken ‘gevoeliger’ te zijn voor melanomen dan andere. Bij mannen is dat vooral de rug, bij vrouwen de rug en de benen.

Belangrijkste risicofactoren voor melanoomkanker

  • Zon
    De grootste risicofactor is, en blijft, de zon. Vooral periodes van korte, maar intense zonnestraling met verbranding zijn hiervoor gevaarlijk. Het regelmatig verbranden door de zon voor je 5de jaar lijkt een verhoogd risico te geven op het ontwikkelen van een melanoom op latere leeftijd. Ook straling van zonnebanken is gevaarlijk.
  • Huidtype
    Mensen met een lichte huidskleur, met sproeten of blond/rossig haar die moeilijk bruin worden en snel verbranden, zijn van nature gevoeliger voor UV-straling. Als je dit huidtype hebt, is de zon schadelijker voor je dan voor andere mensen.
  • Erfelijkheid
    Bij 5% van de mensen die een melanoom hebben, hebben familieleden die ook melanomen hebben. Zeker wanneer iemand op jonge leeftijd een melanoom krijgt, is er sprake van erfelijke aanleg.
  • Overig
    Andere factoren die de kans op het ontstaan van een melanoom (een beetje), vergroten zijn het hebben van meer dan 50 gewone moedervlekken geven een licht verhoogd risico op een melanoom. Daarnaast is er een verhoogd risico wanneer iemand meerdere onrustige moedervlekken heeft. Het risico op een melanoom is afhankelijk van de grootte van de moedervlek.

De meeste risicofactoren zijn dus niet te beïnvloeden, met uitzondering van een overmatige blootstelling aan zonlicht. Daarom is het advies om verstandig te zonnen. Dat wil zeggen: niet te lang in de zon zitten, niet verbranden en goede zonnebrandcrèmes gebruiken. Wat erg belangrijk is, om er op te letten dat kleine kinderen niet te veel in de zon zitten en zeker niet verbranden. Zo kun je het risico op het krijgen van een melanoom tot een minimum beperken.

Hoe herken je een gevaarlijke moedervlek?

Huidkanker komt vooral voor in het gezicht, bij de oren, lippen, in de nek en op de bovenkant van de handen. Gewone moedervlekken zijn bol, zacht en egaal van kleur en worden zelden kwaadaardig. Maar er bestaan ook onrustige moedervlekken die wel kunnen uitgroeien tot een melanoom. Zo’n onrustige moedervlek ziet er anders uit dan een gewone moedervlek. Wij hebben een aantal symptomen van een onrustige moedervlek op een rij gezet:

  • Een moedervlek wordt dikker, groter dan 6 mm doorsnee, verandert van kleur of krijgt een grillige vorm.
  • Jeuk aan een moedervlek.
  • Een korstje of zweertje op een moedervlek.
  • Moedervlekken die bloeden.
  • Bleekroze huidafwijkingen met in het midden een witte, ruwe, schilferige plek.
  • Gladde, wat doorzichtige knobbeltjes die langzaam groeien, eventueel met zweertjes en korstjes eromheen.
  • Een niet cirkelvormige moedervlek met twee ongelijke helften.
  • Een slecht afgebakende gekartelde rand, met soms een verhoging of inkeping van pigment op de huid rond de vlek.
  • Een moedervlek die uit meerdere kleuren zoals zwart, bruin, blauw, wit of rood bestaat.

Moedervlekken kun je beoordelen volgens de ABCDE regel. Hierbij staat elke letter voor een kenmerk van een moedervlek dat wijst op mogelijke overgang naar een melanoom.

A = Asymmetry: het niet symmetrisch zijn van de moedervlek.
B = Border: de rand wordt op één of meer plekken onregelmatig en de vorm wordt grillig.
C = Color: bij een melanoom zie je vaak verschillende kleuren door elkaar: bruin, zwart, wit, blauw of rood.
D = Diameter: wanneer de moedervlek een stuk groter is dan een normale moedervlek (de regel is een diameter van meer dan 6 millimeter).
E = Evolution: een snelle verandering van het uiterlijk van de moedervlek.

Conclusie

Blijf je huid goed controleren op veranderingen. De meeste moedervlekken ontstaan tussen het derde en het twintigste jaar en een nieuwe moedervlek op latere leeftijd is per definitie ‘verdacht’. Controleer je huid bijvoorbeeld op een vaste dag, zoals op de eerste dag van ieder kwartaal. Vaker heeft geen zin, want dan vallen veranderingen je niet meer op. Want dankzij een vroege opsporing is de overlevingskans van mensen met een melanoom de laatste decennia sterk verbeterd.

 

Bronnen: kanker.nl, Stichting Melanoom en KWF

Delen:  
6 reacties op “Is mijn moedervlek kwaadaardig?
  1. Hoi
    Ik heb een rood puntje op mijn kuit (ziet eruit als een klein rood puistje) jeukt niet als ik erop duw doet het wel pijn maar verder veen last van zit er al een hele tijd. Wat kan dit zijn?
    Gr kelly

    Geschreven door kelly op
  2. Een ontstoken haarzakje door een ingegroeide haar wellicht. Als het goed is gaat het een puistje worden.

    Geschreven door Tandor op
  3. Ik heb altijd moedervlekken gehad maar nu in mijn vijftiger jaren verdwijnen sommige. Echter krijg ik er ook nieuwe bij ; ik blijf alert hierop ! Echter heb ik op mijn 12 e jaar een grote moedervloek laten wegvriezen (zo ging dat toen ) maar nu na c.a. 40 jaar komt die moedervlek heel grillig bijna op dezelfde plek terug. Wat nu te doen ? Ik vertrouw het niet.
    vriendelijke groet,
    Marscha

    Geschreven door Marscha op
  4. Ga even naar de huisarts en laat ernaar kijken als je er ongerust over bent

    Geschreven door Tandor op
  5. kunnen moedervlekken vervellen?

    Geschreven door jacob op
    • Heb je al een reactie gekregen?

      Geschreven door Mari op

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*

Blijf op de hoogte met onze wekelijkse nieuwsbrief