Tussen de 10 en 15% van alle astmagevallen bij volwassenen ontstaan op het werk. Daarmee is beroepsastma de meest frequente vorm van beroepsmatige longziekte. Beroepsastma treft vooral jonge mensen tussen 30 en 40 jaar oud.
Wat is beroepsastma?
Beroepsastma is een aandoening die veroorzaakt wordt door een bepaalde stof waarmee iemand alleen in aanraking komt op zijn of haar werk. Meestal ontstaat beroepsastma pas als iemand een lange periode met een bepaalde stof werkt. Maar, zelfs een minimale blootstelling aan de stof die de astma veroorzaakt, kan dan voor problemen zorgen. Je hebt zowel allergisch als niet-allergisch beroepsastma.
Symptomen van beroepsastma
Beroepsastma heeft dezelfde symptomen als astma in het algemeen:
- Kortademigheid.
- Piepende ademhaling.
- Geregeld hoesten.
- Moeite met uitademen.
- Drukkend gevoel op de borst.
Sommige mensen hebben ook last hebben van een neusloop, niezen en tranende ogen. Soms begint het zelfs daarmee, en komt het astma er pas later bij.
Deze symptomen kunnen tijdens het werk ontstaan, maar zijn vaak pas na een paar uur merkbaar. Er zijn zelfs mensen, waarbij de symptomen pas 24 uur na blootstelling optreden. Daardoor is het verband met het werk vaak onduidelijk. Het is wel zo dat tijdens het weekend of in een vakantie iemand geen symptomen meer heeft. De symptomen verergeren naarmate iemand vaker aan de desbetreffende stof wordt blootgesteld.
Welke stoffen kunnen beroepsastma veroorzaken?
Over de hele wereld bestaan er meer dan 300 stoffen in de werkomgeving, die beroepsastma kunnen veroorzaken. Dit aantal blijft stijgen door de ontwikkeling van nieuwe industriële technieken. Momenteel zijn dit de stoffen die bij ons het vaakst beroepsastma veroorzaken:
- Meel van verschillende soorten granen.
- Dierharen, veren, uitwerpselen van (proef)dieren.
- Isocyanaten. Dit zijn chemische verbindingen die onder andere in autolakken zitten.
- Stuifmeel.
- Ammoniumverbindingen die gebruikt worden in schoonmaakmiddelen.
- Bepaalde kleurstoffen.
- Platinazouten.
- Enzymen. Dit zijn eiwitten die allerlei natuurlijke reacties mogelijk maken. Ze zitten onder andere in wasmiddelen, worden gebruikt voor het brouwen van bier, het bakken van brood en nog veel andere toepassingen.
- Antibiotica en ontsmettingsmiddelen.
- Latex of natuurrubber.
- Tropische houtsoorten.
In welke sectoren komt beroepsastma het meest voor?
- De voedingsindustrie. Specifiek in bakkerijen. Eén op de vijf patiënten die bij hun arts met deze beroepsgerelateerde longaandoening komen, kreeg die door contact met meel. Op nummer twee, en dat is in 15% van de gevallen, gaat het om het contact met reinigingsproducten. De ammoniumverbindingen in dit soort producten zorgen voor ernstige longproblemen.
- Schoonmaakbedrijven.
- Schildersbedrijven.
- Chemische industrie.
- Zorgsector.
- Kappers.
- Tuinbouwsector.
- Laboratoria, apotheken.
Kan beroepsastma voorkomen worden?
Wanneer er binnen een bedrijf bekend is, dat een bepaalde stof astma kan veroorzaken, dan kan een bedrijf preventieve maatregelen nemen. Bedrijven kunnen er op toe zien, dat medewerkers de benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken zoals: maskers, mondkapjes en beschermende kleding, wanneer er met bepaalde stoffen wordt gewerkt. Echter, het is niet altijd mogelijk om iedereen 100% te beschermen.
Hoe wordt de diagnose vastgesteld?
Omdat het een tijd kan duren voordat symptomen optreden, is het vaak lastig om de diagnose beroepsastma te stellen. Ook is het vaak moeilijk, om vast te leggen welke stoffen precies verantwoordelijk zijn voor de hypergevoelige reactie van de luchtwegen.
Er moet eerst worden vastgesteld dat het om astma gaat, en niet om een andere longziekte zoals bijvoorbeeld COPD. Daarna moet er een verband worden gelegd tussen het astma en een stof op iemand zijn werk.
Hoe langer iemand aan beroepsastma lijdt, des te overgevoeliger zijn of haar luchtwegen worden. Ze kunnen dan ook op allerlei algemene prikkels reageren, zoals koude lucht of mist. De symptomen kunnen dan altijd en overal opkomen.
Iemand kan ook al langer reguliere astma hebben. Het beroepsastma komt daar dan nog eens bovenop, nadat je op het werk met die bepaalde stof in contact bent gekomen. Dat alles maakt een diagnose zeer lastig.
Behandeling van beroepsastma
Niet meer in contact komen met de veroorzakende stof, is eigenlijk de enige goede behandeling. Daardoor verminderen de symptomen, of zullen helemaal verdwijnen. De luchtwegen blijven wel altijd overgevoelig voor algemene prikkels. Denk hierbij aan het overhouden van een chronische hoest of kortademig blijven.
Hoe langer het duurt voordat iemand met het belastende werk stopt, hoe kleiner de kans is dat de longen helemaal genezen. Wanneer je onder dezelfde omstandigheden blijft werken, en in contact blijft komen met de stof die het beroepsastma veroorzaakt heeft, dan zal de ziekte met de tijd blijven verergeren. Ook al neem je geneesmiddelen tegen astma.
Medicijnen kunnen natuurlijk wel een onderdeel van de behandeling zijn. De belangrijkste medicijnen bij de behandeling van astma zijn ontstekingsremmers en luchtwegverwijders. Ontstekingsremmers bestrijden de ontsteking in de luchtwegen. Hierdoor beschermen ze de luchtwegen tegen prikkels. Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de luchtwegen wijder worden, zodat een aanval hersteld of voorkomen kan worden.
Luchtwegverwijders helpen ook bij inspanningsastma tegen kortademigheid. Andere middelen kunnen de behandeling van astma aanvullen, zoals anti-allergiemiddelen, een jaarlijkse griepprik tegen virusinfecties en antibiotica bij een luchtweginfectie die veroorzaakt is door bacteriën.
Daarnaast is het voor mensen met astma, net als voor iedereen belangrijk, om niet te roken, meeroken te vermijden, genoeg te bewegen/sporten en gezond te eten.
Bronnen: beroepsziekten.nl en maasstadziekenhuis.nl
Delen: gepubliceerd door C. van Etten. onderschreven door P.M. Mulder (arts)