Zitten er antikanker stoffen in groenten?

Is het mogelijk om de kans op sommige vormen van kanker te verkleinen door het eten van groenten? En zo ja, om welke groenten gaat het dan? Zitten er antikanker stoffen in bepaalde groenten?

Ruim één op de drie mensen in Nederland krijgt een bepaalde vorm van kanker. Jaarlijks overlijden er in ons land zo’n 40.000 mensen aan de gevolgen van kanker. Dat maakt kanker de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland.

Effecten van voeding op kanker

Het is nog lang niet duidelijk welke stoffen uit voeding allemaal een rol spelen en wat ze precies doen. Maar voor een aantal voedingsmiddelen of -stoffen is er wel bewijs dat ze het risico op kanker verhogen of dat ze mogelijk beschermen tegen kanker.

Het Nationaal Fonds tegen Kanker stelt dat er in bepaalde groenten bijzondere stoffen zitten die, of antioxidant of antikanker stof worden genoemd.

Anthocyanen

Anthocyanen zijn kleurstoffen en komen overal in de plant voor, maar vooral in de bloem, vrucht en bladeren. Het geeft onder andere die specifieke paarsrode kleur aan rodekool. Zwarte bessen bevatten ook veel anthocyanen, die stoppen mogelijk de groei van kankercellen.

Bioflavonoïden

Bioflavonoïden (flavonoïden) zijn polyfenolen die wijdverbreid in planten voorkomen. De verschillende flavonoïden hebben uiteenlopende gezondheidseffecten. Men zegt dat ze mogelijk beschermen tegen infecties, hart- en vaatziekten, kanker en andere verouderingsziekten. Ze bezitten anti-oxidantenactiviteit en beschermen cellen en weefsels tegen oxidatieve stress. Daarnaast kunnen flavonoïden: de werking van vitamine C versterken, zorgen voor sterkere haarvaatjes, een ontstekingsremmend effect hebben, aderverkalking tegengaan, de klontering van bloedplaatjes verminderen, de afgifte van histamine remmen, de genexpressie beïnvloeden, de leverfunctie ondersteunen en antibacteriële en antivirale activiteit bezitten. Mensen die weinig groenten en fruit eten, krijgen onvoldoende flavonoïden binnen.

Bioflavonoïden worden gevonden in: diverse fruitsoorten, boekweit, broccoli, tomaat, komkommer, citrusvruchten en in bepaalde bessen.

Bètacaroteen

Bètacaroteen zorgt net als vitamine A, voor een goede weerstand, is belangrijk voor het gezichtsvermogen, voor gezonde botten, tanden, huid en voor de groei. Er zijn aanwijzingen dat bètacaroteen anti-oxidatieve eigenschappen heeft en de lichaamscellen beschermt tegen vrije radicalen. Vrije radicalen zijn stoffen die schade aan cellen kunnen veroorzaken. Je kunt bètacaroteen vooral vinden in (donker)groene bladgroente, zoals spinazie, en in koolsoorten. Ook wortelen bevatten veel bètacaroteen, net als mango’s en mandarijnen.

Capsaïcine

Capsaïcine is de stof die rode en groene pepers zo heet maakt. Chilipepers zitten boordevol capsaïcine, anti-oxidanten, caroteen en flavonoïden. Capsaïcine blijkt DNA-beschadiging te helpen voorkomen en/of verminderen.

Catechinen

Groene thee bevat catechinen. Anti-oxidanten die voorkomen dat kankercellen zich kunnen vermenigvuldigen. In een studie in het Journal of Cellular Biochemistry is geconcludeerd dat catechinen beschermen tegen een variëteit aan kankersoorten.

Genisteïne

Sojabonen en producten gemaakt van sojabonen bevatten genisteïne. Dit is een fyto-oestrogeen dat mogelijk een remmende werking heeft op de groei van bepaalde hormoonafhankelijke tumoren.

Glucosinolaten

Bimi, broccoli en spruiten zijn goede leveranciers van glucosinolaten. Er zouden aanwijzingen zijn dat deze groep de kans op verscheidende kankervormen zou kunnen verminderen.

Glutathion

Glutathion is een antioxidant die vrije radicalen in het lichaam vernietigt. Ze kunnen worden gebruikt bij de behandeling van virale hepatitis, één van de oorzaken van leverkanker. Avocado’s zitten boordevol glutathion.

Lentinan

Shiitake en reishi paddenstoelen zijn rijk aan lentinan. In laboratoriumonderzoeken doodt lentinan kankercellen niet rechtstreeks, maar versterkt in plaats daarvan een aantal aspecten van het immuunsysteem, wat zou kunnen helpen om de tumorgroei te vertragen.

Lycopenen

Lycopenen behoren tot de groep van de carotenoïden en staan bekend als een krachtig antioxidant. Lycopenen komen voornamelijk voor in tomaten, maar ook in andere rode groenten en in watermeloen. Diverse onderzoeken tonen aan dat lycopeen-houdende groenten en fruit preventief werken tegen kanker. Alleen natuurlijke lycopenen lijken te werken.

Sulforafanen

Sulforafaan is een sterke, indirect werkende anti-oxidatieve stof die voornamelijk voorkomt in kruisbloemige groentes zoals: broccoli, groene kool, bloemkool, spruiten, knollen en bimi. Sulforafaan zou de maag tegen maagzweren beschermen en de kans op maagkanker verlagen.

Conclusie

Veel van deze uitspraken zijn wetenschappelijk onderzocht. Maar vele onderzoeken hebben vooral in een laboratorium plaatsgevonden. Echter, in de meeste gevallen ontbreekt vooralsnog goed onderzoek bij mensen of patiënten. Daarmee kan de vraag, of het zinvol is om deze stoffen en in welke concentratie te nuttigen, vaak niet worden beantwoord. Het gevarieerd eten van veel verse groenten lijkt dan ook het best onderbouwde advies. Het advies is om minimaal 250 gram groente per dag te eten. De Engelse gezondheidszorg geeft zelfs een advies van 500 gram per dag per persoon ter preventie van ziekten.

Bronnen: tegenkanker.nl en voedingscentrum.nl