Hallux valgus; één van de meest voorkomende voetklachten

Veel mensen hebben voetklachten. Eén van de meest voorkomende is misschien wel de hallux valgus. Hierbij zit er een knobbel aan het begin van je grote teen. Deze vergroeiing kan er pijnlijk zijn. Wat is de oorzaak van deze scheefstand van je grote teen? En kun je dit voorkomen?

Wat is Hallux valgus?

Bij hallux valgus staat de grote teen scheef. Hallux is Latijns voor ‘grote teen’. De grote teen groeit dan in de richting van de kleine teen. Hierbij ontstaat er soms een pijnlijke knobbel aan de buitenzijde van de grote teen. Deze knobbel heet ook wel ‘knok’ of ‘bunion’. Op den duur komt de teen zelfs in een gedraaide stand te staan, waardoor de voet er wat misvormd uitziet. Hierdoor kan zelfs het lopen en het dragen van schoenen bemoeilijkt wordt.

Er bestaan 2 vormen. De eerste is de juveniele vorm. Hierbij treedt de vergroeiing op in de kindertijd. De tweede vorm is de volwassen vorm. Deze aandoening komt meer bij vrouwen (90%) voor dan bij mannen.

Oorzaken

Wat precies de oorzaak is van hallux valgus is onbekend. Waarschijnlijk spelen meerdere oorzaken een rol. De kans wordt verhoogd door:

• Erfelijkheid
  Niet de hallux valgus op zich is erfelijk, maar meer eventuele afwijkingen van de voet.
• Voetafwijkingen
  Mensen met hallux valgus hebben vaker een meer naar boven bewegende eerste middenvoetsbeentje. Maar ook een spreidvoet door spierzwakte (pes plano transversus) kan een rol spelen. Net als een verkorte achillespees.
• Verkeerd schoeisel
  Vooral schoenen met een hoge hak of vernauwing bij de tenen zijn slecht.
• Reumatoïde artritis
  Reumatische aandoeningen, artrose of ontstekingen in de gewrichtjes tussen de middenvoetsbeentjes- en/of teenkootjes.
• Trauma.

Klachten hallux valgus

Klachten die kunnen optreden als gevolg van een hallux valgus zijn o.a.:

• Knobbel
  Doordat de grote teen scheef staat, ten opzichte van de andere tenen, ontstaat er een knobbel aan de binnenkant van de voet. Deze bult kan dikker worden als gevolg van een slijmbeursontsteking.
• Pijn
  Iemand kan pijn ervaren aan die knobbel door wrijving tegen de schoen. Deze pijn ontstaat vooral bij het lopen. Maar ook voorvoetpijn komt vaak voor. Doordat het middenvoetsbeentje van de scheve grote teen naar buiten gaat staan, kan deze niet zo goed meer kan helpen om het lichaamsgewicht te dragen. In 80% van de gevallen is pijn de belangrijkste klacht.
• Kromme tenen
  Doordat de grote teen tegen de tweede teen duwt (en soms ook tegen de andere tenen) kunnen ook de tweede en derde teen krom gaan staan. Dit heet een hamerteen. Ook dit kan pijn doen omdat de bovenkant dan tegen de schoen schuurt.
• Eeltvorming
  Voorvoet klachten met lokaal eelt vorming onder het tweede middenvoetsbeentje en grondkootje van de grote teen. Maar er kan ook een eeltpit tussen de grote teen en de tweede teen ontstaan.
• Zenuwbeknelling
  Door de verdikking van het gewricht van de grote teen wordt de hele rij tenen opzijgeschoven. Hierdoor kan het voorkomen dat de zenuwen tussen de tenen knel komen te zitten.
• Moeite met vinden van goed passende schoenen
  Doordat het gewricht naar buiten groeit, past de voet daardoor vaak niet goed meer in een schoen.
  Een gevolg van hallux valgus kan zijn, dat je vanwege de pijn anders gaat lopen. Je kunt bijvoorbeeld minder op de voet steunen of de voet anders afwikkelen dan normaal. Hierdoor kun je andere lichamelijke klachten krijgen

Diagnose

Wanneer je zelf denkt dat je hallux vagus hebt, ga dan naar je huisarts. Deze zal je voet en enkel onderzoeken. Op basis van dit lichamelijk onderzoek wordt de diagnose hallux valgus gesteld. Hierna zal een röntgenfoto gemaakt worden, om de ernst van de afwijking te kunnen constateren. Hierdoor kan men zien of er ook sprake is van slijtage van het gewricht tussen middenvoetsbeentje en grote teen. De ernst van de afwijking van de botdelen wordt dan opgemeten en uitgedrukt in graden.

Behandeling

In eerste instantie zal de behandeling erop gericht zijn om de klachten zonder operatie op te lossen.

Niet-operatieve behandelingen:

• Schoenadvies
  Draag geen schoenen met een extreme hak, of schoenen die aan de voorzijde heel smal zijn. Daarnaast zijn schoenen van zacht leer aan te raden die je eventueel nog kan laten oprekken ter hoogte van de knobbel.
• Zooltjes
  Omdat mensen met een hallux valgus vaak ook een platvoet of pijn en eelt onder de bal van de voet hebben, is het advies om met een steunzool dit te verhelpen. Er zijn zooltjes voor een betere drukverdeling onder de voet die zo de vorming van hallux valgus kunnen remmen of verminderen.
• Silicone orthese
  Naast een zooltje kan een silicone orthese tussen de tenen ervoor zorgen dat de grote teen gespreid wordt van de tweede teen. Ook dit remt de vorming van hallux valgus. Tevens voorkomt dit eeltpitten tussen de tenen.

Operatie

Mochten de niet-operatieve behandelingen niet of onvoldoende helpen, dan kan er voor een operatie worden gekozen. Wanneer de slijtage van het kraakbeen nog beperkt is, zal de chirurg proberen om alleen de botaanwas te verwijderen en de beweeglijkheid van het gewricht te verbeteren. Wanneer de kraakbeenslijtage te uitgesproken is, zet de arts het gewricht vast. Hoe lang het duurt voordat de klachten na behandeling weg zijn, hangt van de ernst van de blessure af. Dit varieert van enkele dagen tot enkele weken.
Opereren vanwege uitsluitend het cosmetische aspect van de standsafwijking van de grote teen, is geen indicatie voor een operatie.

Bronnen: rijnlandorthopedie.nl, hielspoorinfo.nl en zorgvoorbeweging.nl