Menstruatieproblemen zijn een subjectief iets. Wat is normaal? Wat voor de een prima is uit te houden, ervaart een ander als ondragelijk. Daarbij zijn menstruatiepijn en de hoeveelheid bloedverlies lastig te meten. We moeten het doen met gemiddelden. Heb jij last van hevig menstrueel bloedverlies (HMB ofwel menorragie)? Check het aan de hand van deze symptomen.
Aan deze 5 symptomen herken je HMB
1. Een korte menstruatiecyclus
De gemiddelde menstruatiecyclus duurt 4 weken ofwel 28 dagen. Dat staat althans in de biologieboekjes. Maar de meeste vrouwen zijn niet gemiddeld. Weinig vrouwen menstrueren dus in zo’n ijzeren ritme. Alles tussen de 24 en 35 dagen wordt daarom als een normale menstruatiecyclus beschouwd. Is de menstruatiecyclus korter dan 21 dagen, en ben je ook nog eens langdurig en hevig ongesteld, dan zou dat een symptoom van HMB kunnen zijn.
2. Een langdurige menstruatie
Per menstruatiecyclus zijn vrouwen gemiddeld 5 dagen ongesteld. Maar (zie ook 1) de meeste vrouwen zijn niet gemiddeld. Alles tussen de 3 en 7 dagen wordt daarom als normaal beschouwd. Ben je langer dan 7 dagen per cyclus ongesteld dan spreek je van een langdurige menstruatie en kan er sprake zijn van HMB (menorragie). Sommige vrouwen hebben dit van jongs af aan. Veel vrouwen krijgen er pas nu hun 30ste of 40ste mee te maken.
3. Heftige menstruatiepijn
Als het om menstruatieklachten gaat, staat menstruatiepijn met stip op nummer één. Veel vrouwen hebben hier last van. Meestal beperkt menstruatiepijn zich tot een dof en zeurderig gevoel in de onderbuik. Soms gaat het om dusdanig heftige buikkrampen, dat pijnstillers nodig zijn om normaal te kunnen functioneren. De pijn kan uitstralen naar de bovenbenen, heupen en de onderkant van de rug.
Menstruatiepijn wordt veroorzaakt door het samentrekken van het spierweefsel van de baarmoeder, die zo het overtollige baarmoederslijmvlies probeert af te stoten. Dat proces wordt aangestuurd door prostaglandines; hormoonachtige stofjes die ook een rol spelen bij de bevalling. Aan het begin van de menstruatie is de concentratie van deze stofjes het hoogst. Dat verklaart waarom de pijn de eerste dag van de menstruatie vaak het heftigst is.
4. Vermoeidheid
Als je veel bloed verliest tijdens je menstruatie kan ijzertekort ofwel bloedarmoede (anemie) ontstaan. Het bloed bevat dan te weinig hemoglobine (HB) waardoor het zuurstoftransport naar de lichaamscellen in het gedrang komt. Dat kan tot lusteloosheid, duizeligheid en flauwvallen, vlekken zien, stemmingswisselingen en vermoeidheid leiden. Bij een te laag hemoglobinegehalte vermindert de weerstand wat de vatbaarheid voor ziektes weer verhoogt.
IJzertekort kan in principe worden aangevuld met medicatie (ijzerpillen) en ijzerrijke voeding. Maar als het ijzertekort structureel is en er elke maand opnieuw sprake is van ernstige vermoeidheid door te veel bloedverlies tijdens de menstruatie, is het beter om in overleg met de huisarts en/of gynaecoloog de oorzaak van hevig menstrueel bloedverlies aan te pakken.
5. Hevig bloedverlies
De naam van de medische aandoening verraadt het natuurlijk al: overmatig bloedverlies is hét belangrijkste symptoom van HMB. Maar wanneer is veel té veel? Tijdens de menstruatie wordt de functionele laag van het baarmoederslijmvlies (endometrium) afgevoerd. Hoe dikker die laag is, hoe meer bloed je verliest.
Normaal gesproken verlies je ongeveer 5 eetlepels bloed per menstruatie. Is er sprake van overvloedig bloedverlies, dan is dit al gauw driekwart longdrinkglas of meer. Ook het verlies van stolsels ofwel bloedproppen die groter zijn dan een muntstuk van vijf eurocent kunnen duiden op HMB.
Die hoeveelheid bloed is lastig te meten. De hoeveelheid menstruatieproducten die per cyclus nodig zijn, geven natuurlijk wel een indicatie. Als je op het hoogtepunt van je menstruatie om het uur van maandverband of tampon moet wisselen, dubbele bescherming nodig hebt, voortdurend bang bent voor doorlekken en daardoor je agenda om je menstruatie moet plannen, dan is er zeer waarschijnlijk sprake van HMB.
Wanneer moet je een afspraak maken met de huisarts?
Hevig menstrueel bloedverlies (HMB) valt onder de benigne ofwel niet levensbedreigende gynaecologische aandoeningen. Hormonale veranderingen in de premenopauze (die vaak rond het 35ste levensjaar begint) zijn vaak een oorzaak van HMB. Dat verklaart waarom ook veel jonge meiden last hebben van hevige menstruaties. Als de hormoonhuishouding nog niet helemaal naar behoren werkt, is er soms geen eisprong. Het baarmoederslijmvlies blijft zich dan opbouwen met als gevolg: hevige, pijnlijke en langdurige menstruaties.
HMB is geen levensbedreigende aandoening. Toch is een disclaimer op zijn plaats. Te hevig menstrueren kan het symptoom zijn van een onderliggende medische aandoening. Denk aan een stollingsstoornis, endometriose, adenomyose, een ontsteking van het kleine bekken (PID), PCOS of gynaecologische kanker. Ook myomen en poliepen kunnen tot hevige menstruaties leiden. Om gezondheidsrisico’s uit te sluiten, is het dus altijd belangrijk medisch onderzoek te laten doen.
Bereid je voor op een artsenconsult
Menstruatieklachten zijn een subjectief iets. Houd daarom ter voorbereiding op het gesprek met de arts een menstruatiedagboek of speciale scorekaart bij. Daarmee kun je inzichtelijk maken hoeveel dagen je ongesteld bent, hoeveel pijn en ongemak je daarvan ondervindt, hoeveel menstruatieproducten en pijnstillers je nodig hebt en wat de impact van dat alles is op het dagelijks functioneren. Moet je je bijvoorbeeld ziek melden van werk of zeg je sociale afspraken of sportactiviteiten af? HMB is een bloedserieus gezondheidsprobleem waarvoor meerdere, eenvoudige behandelopties zijn.
Campagne Bloedserieus
Vrouwen met HMB hebben dan ook een bloedserieus verhaal. Dat verhaal hoor je alleen zelden en dat is raar. De landelijke voorlichtingscampagne Bloedserieus roept vrouwen op hun verhaal wél te delen. Met elkaar én met de arts. Tijdens de campagnemaand november worden extra (online) spreekuren en andere events georganiseerd. Via de website hevigbloedverlies.nl wordt het jaar rond voorlichting gegeven over oorzaken van en behandelopties bij HMB. Kijk voor meer informatie en/of agendatips (zoals de Bloedserieus-webinar op dinsdagavond 9 november o.l.v. een huisarts én een gynaecoloog) op hevigbloedverlies.nl.
