Een hitteberoerte kan de fitste overkomen

De laatste jaren lopen de temperaturen in de zomer steeds verder op. Voor velen iets heerlijks, maar het kan ook complicaties brengen. Zo worden we steeds vaker geconfronteerd met een hitteberoerte. Een hitteberoerte is een zeer ernstige aandoening die ook de fitste onder ons kan overkomen. Het is essentieel om hitteberoerte snel te herkennen en te behandelen om orgaanfalen en overlijden te voorkomen.

Lichaamstemperatuur

In ons lichaam is de hypothalamus een belangrijk centrum voor onder andere het regelen van onze temperatuur. We kennen twee soorten temperatuur: de kerntemperatuur en oppervlaktetemperatuur. Deze hypothalamus is onze eigen interne thermostaat. Wanneer deze thermostaat detecteert dat het te warm wordt, dan zal het lichaam overgaan tot warmteafgifte. Dat kan op vier manieren; te weten: afgifte aan de lucht rondom het lichaam, afgifte aan materialen tegen het lichaam (geleiding), straling en verdamping van zweet. Deze laatste is in een warme omgeving het meest effectief om warmte te verliezen.

Echter, wanneer iemand gedehydreerd is door onvoldoende vochtinname, dan wordt de warmteafgifte door zweten minder effectief.

Hitteberoerte

We kennen twee vormen van hitteberoertes; te weten de klassieke- en de inspanning gerelateerde hitteberoerte. Deze laatste zien we vooral bij duursporters. Tussen beide vormen zijn een aantal belangrijke verschillen, waardoor met name de inspanning gerelateerde hitteberoerte niet altijd herkend wordt. Dat is ernstig omdat een snelle herkenning en adequate behandeling levensreddend kunnen zijn.

Ongeacht over welke vorm het gaat, bij een hitteberoerte is de kerntemperatuur van iemand 40 graden of meer. Dit gaat gepaard met verschijnselen zoals verwardheid, een verlaagd bewustzijn, spiertrekkingen of bewusteloosheid. Daarnaast kunnen de vitale functies ernstig verstoord zijn en kan de bloedsomloop tot stilstand komen.

De Engelse term voor een hitteberoerte is een heat stroke.

Klassieke hitteberoerte

We praten over een klassieke hitteberoerte, wanneer deze ontstaat als gevolg van oververhitting doordat de omgevingstemperatuur te hoog is en je lichaam zijn warmte niet kwijt kan. Dit kan ontstaan in periodes van langdurige warmte of een hittegolf. In veel gevallen kan dit bij jonge kinderen en ouderen voorkomen die zichzelf niet goed uit de warmte kunnen verplaatsen en niet genoeg drinken. Als gevolg van een hoge luchtvochtigheid is het lichaam dan niet voldoende in staat om via zweten warmte kwijt te raken.

Symptomen klassieke hitteberoerte

• Iemand heeft een lichaamstemperatuur van 40 graden of hoger.
• Er is sprake van abnormaal gedrag, hoofdpijn, verwardheid, angst en onrust.
• De huid is rood maar zweet niet.
• Snelle hartslag en moeilijke ademhaling.
• Iemand heeft last van misselijkheid, vermoeidheid en slap voelen.
• Mogelijk bewustzijnsverlies en bewusteloosheid.

Inspanning gerelateerde hitteberoerte

We praten over een inspanning gerelateerde hitteberoerte, wanneer de oververhitting plaats vindt als gevolg van een lichamelijke inspanning. Het is hierbij niet noodzakelijk dat dit in een warme omgeving plaatsvindt. Door dehydratie als gevolg van te weinig drinken, te weinig de mogelijkheid hebben tot warmteverlies door zweten en te warme kleding kan deze vorm van hitteberoerte ontstaan. In veel gevallen ontstaat dit bij zeer fitte sporters die een hoog-intensieve inspanning leveren.

Symptomen inspanning gerelateerde hitteberoerte

• Een lichaamstemperatuur boven de 40 graden Celsius.
• Huid is bleek, koel en bezweet.
• Iemand kan verward, onrustig, geïrriteerd, prikkelbaar zijn.
• Duizeligheid en acute hoofdpijn.
• Onregelmatige hartslag.
• Uitvalsverschijnselen hebben.
• Zwalkend lopen/coördinatiestoornissen.
• Epileptische aanval.
• Bewusteloosheid.
• Insulten.

Doordat bij een inspanning gerelateerde hitteberoerte de huid vaak bleek, koel en bezweet is, denken veel EHBO’ers aan onderkoeling en niet aan een hitteberoerte.

Behandeling hitteberoerte

Wanneer je vermoedt dat er sprake is van een hitteberoerte, dan kun je het beste:

• Direct 112 bellen of door iemand laten bellen.
• Tijdens het wachten op de ambulance leg je het slachtoffer neer in een koele omgeving.
• Verwijderen onnodige kleding.
• Laat het slachtoffer rusten en geen inspanningen doen.
• Meet de temperatuur van het slachtoffer (indien mogelijk).
• Koel het slachtoffer zo snel mogelijk actief af met coldpacks in nek, oksels en liezen. Deze koelmethoden geven een temperatuurdaling van 0,1 graden Celsius per minuut.
• Voorkom dat het slachtoffer gaat rillen.
• Geef het slachtoffer niets te eten of drinken.
• Geef geen paracetamol.

Bronnen: WebMD, Ambulanceblog en Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde