Mogelijke oorzaken van gevoelige tanden

Meer dan de helft van alle Nederlanders heeft wel eens last van gevoelige en/of pijnlijke tanden en dat kan ontzettend vervelend zijn. Maar wat kan de oorzaak zijn van gevoelige tanden?

Bouw van je tanden

Ons gebit bestaat uit tanden en kiezen. Het deel van de tand of kies dat boven het tandvlees uitsteekt, wordt de kroon genoemd. Het deel dat in het kaakbeen zit is de wortel en de overgang tussen de kroon en wortel noemen we de hals.

Je tanden zijn opgebouwd uit drie lagen:

De buitenste laag is het tandglazuur en dat is de sterkste laag die een tand beschermt tegen beschadiging en tandrot.
Het midden van de tand bestaat uit tandbeen. Tandbeen is zachter en bevat miljoenen kleine kanaaltjes.
Het diepste deel van de tand wordt tandpulp genoemd. Dit bevat de kern van de tand.

De pijn bij gevoelige tanden wordt veroorzaakt op het moment dat het zachte tandbeen binnen in de tand bloot komt te liggen. Hiermee komen ook de kanaaltjes die daar in zitten bloot te liggen en deze leiden direct naar het midden van de tand waar de tandpulp zich bevindt.

Oorzaken gevoelige tanden

Terugtrekkend tandvlees

Dit is misschien wel de belangrijkste oorzaak van gevoelige tanden. Wanneer het tandvlees terugtrekt, dan komt de tandhals bloot te liggen. Hier is geen glazuur ter bescherming aanwezig, dus wanneer dit deel in aanraking komt met prikkels van buitenaf dan worden deze rechtstreeks doorgegeven aan de zenuwen. De gevoeligheid is vooral te merken bij het eten of drinken van warme, koude, zoete of zure voedingsmiddelen.

Door tweemaal daags je tanden 2 keer te poetsen en flosdraad, tandenstokers of ragers te gebruiken kun je de klachten over het algemeen verhelpen. Wanneer je lichte klachten ervaart, dan kun je een speciale tandpasta voor gevoelige tanden gebruiken. Die laat een dun beschermend laagje achter op de gevoelige delen van het gebit. Indien je klachten niet zo mild zijn, dan kan de tandarts een plastic bitje maken dat je met deze tandpasta vult en over je gebit schuift. Zo vergroot de inwerktijd en daarmee het effect. Bij ernstige klachten dan kan de tandarts de blootliggende halzen voorzien van een vulmiddel.

Ontstoken tandvlees

Rood, gezwollen of bloedend tandvlees duidt in de meeste gevallen op ontstoken tandvlees. Tandplak op de overgang van het tandvlees naar de tand of kies en de plak die tussen de tanden en kiezen zit, veroorzaken ontstoken tandvlees. Dit stadium wordt gingivitis (eerste stadium) of parodontitis (verder gevorderd) genoemd. Bij parodontitis ontstaat er ruimte tussen het tandvlees en de tanden. Hierdoor is er ruimte voor bacteriën om zich te nestelen in deze ruimte. Met het poetsen van de tanden en flossen kun je deze delen niet bereiken, waardoor het tandplak ophopen met alle gevolgen van dien. Uiteindelijk leidt dit tot ontstekingen aan het wortelkanaal of zelfs tot het verliezen van de tand. Dus laat een tandvleesontsteking altijd laten behandelen door een mondhygiënist of tandarts.

Verkoudheid

Als gevolg van een verkoudheid kunnen je holtes verstopt raken. Wat veel mensen niet weten, is dat je holtes eindigen vlak bij je tanden. Wanneer je holtes verstopt zijn dan kan de pijn uitstralen naar je tanden, waardoor deze extra gevoelig zijn. Hierbij is de gevoeligheid niet in 1 tand, maar in het hele gebit te voelen. Zodra de holtes minder verstopt zijn zal ook de pijn afnemen.

Tandenknarsen

Als iemand tandenknarst (bruxisme) dan doet hij of zij dat vooral ‘s nachts. Dit met kracht je tanden en kiezen over elkaar schuiven of klemmen kan voor behoorlijk wat problemen zorgen. Zo kun je pijnlijke kauwspieren en kiezen en/of hoofdpijn er van krijgen, maar ook gevoelige tanden en een abnormale slijtage aan je gebit. Afhankelijk van de oorzaak kan de tandarts verschillende oplossingen voorleggen. Waaronder fysiotherapie, psychotherapie (als de klachten bijvoorbeeld angst- of stress gerelateerd zijn). Tot slot is er een plastic bitje wat je tijdens het slapen kunt dragen om zo je tanden te beschermen.

Gaatjes

Bacteriën in tandplak zetten suikers en andere koolhydraten om in zuren. Die zuren tasten het glazuur van je tanden en kiezen aan en veroorzaken zo gaatjes. Gaatjes wordt ook wel tandbederf of cariës genoemd. Wanneer je een gaatje hebt, dan kan die desbetreffende tand of kies gevoelig zijn bij temperatuurwisselingen en het eten of drinken van zoetigheid. Wanneer het gaatje niet behandeld wordt, dan gaat de gevoeligheid op den duur over in een zeurende pijn. Onbehandelde gaatjes kunnen uiteindelijk de zenuw van de tand of kies aantasten. In het ergste geval moet die zenuw dan worden verwijderd door middel van een wortelkanaalbehandeling.

Tanderosie

Wanneer tandglazuur wordt opgelost door zuren uit eten, drinken, snoepen of afkomstig van maagzuur dan spreken we van tanderosie. Eenmaal verdwenen glazuur komt niet meer terug en wanneer deze beschermlaag helemaal weg is, dan kan het onderliggende weefsel, het tandbeen van je tanden ook oplossen. In het beginstadium merk je weinig van tanderosie. Pas in een later stadium kan tanderosie gevoeligheid bij eten en drinken veroorzaken. Probeer na het eten en of drinken van zure producten niet direct je tanden te poetsen en drink en eet niet te vaak zure dingen om zo tanderosie te voorkomen.

Gebarsten of gebroken tand

Een gebarsten of gebroken tand of kies waardoor het tandbeen komt bloot te liggen kan voor gevoelige tanden zorgen. Wanneer je hier niets aan doet, dan kan dit op den duur schade veroorzaken. Het is dan ook belangrijk om hiermee naar je tandarts te gaan en dit laten te behandelen.

Tandheelkundige behandelingen

Ook sommige tandheelkundige behandelingen kunnen gevoelige tanden veroorzaken. Behandelingen zoals het bleken van tanden, professionele gebitsreinigingen, het plaatsen van een beugel of vulling kunnen gevoelige tanden veroorzaken tijdens of na de procedure.

Adviezen bij gevoelige tanden

Er zijn verschillende manieren om de gevoeligheid van tanden te verminderen

Vermijd zoveel mogelijke zure voedingstoffen
Het is verstandig om zure voedingsmiddelen tijdelijk te mijden op het moment dat je tanden gevoelig zijn. Zuur maakt het tandglazuur zachter en zwakker. Dat is ook de reden waarom je moet wachten met poetsen tot een uur na het eten van zure voedingswaren. Op deze manier krijgt het speeksel de gelegenheid om de zuurtegraad te herstellen
Stop met roken
Mensen die roken hebben een hoger risico op het krijgen van gevoelige tanden. Zij ontwikkelen vaak meer tandplak en tandsteen en hebben daardoor een grotere kans op ontstekingen van tandvlees. Daarnaast vermindert nicotine de doorbloeding van het tandvlees en zorgt zo voor minder weerstand tegen bacteriën.
Poets niet te hard
Let er bij het poetsen op dat je niet te hard drukt met de tandenborstel. Ook zijn er tandenborstels met verschillende hardheden op de markt. Wanneer je last hebt van gevoelige tanden zou je zachtere variant tandenborstel kunnen proberen.
Probeer aparte tandpasta
Er zijn verschillende soorten tandpasta ontwikkeld die gevoelige tanden tegen moeten gaan. De varianten irriteren en schuren minder in vergelijking met reguliere tandpasta’s.
Ga naar je tandarts
Wanneer je gevoelige tanden niet overgaan of telkens terugkeren ga dan naar je tandarts. Deze kan je persoonlijk informeren over de remedie voor je gevoelige tanden.

Bronnen: tandarts.nl, janvannassau.nl en allesoverhetgebit.nl

Delen: gepubliceerd door C. van Etten. onderschreven door P.M. Mulder (arts)