Waarom gapen we eigenlijk?

Gapen kan bijzonder aanstekelijk werken en de meeste mensen denken dat gapen te maken heeft met vermoeidheid of juist met verveling. De werkelijkheid is misschien wel wat complexer en mysterieuzer dan dat. Waarom gapen we eigenlijk? Wat zijn de oorzaken van gapen?

Wat is gapen?

Gapen is een reflex die vanuit de hersenstam wordt gestuurd. Wanneer een gaap begint, dan is deze bijna niet meer te stoppen. Je spieren spannen zich aan, je mond gaat open en je longen zuigen lucht naar binnen. Bij een volledige gaap gaan automatisch je ogen dicht en soms rekken mensen zich uit. Traanogen als gevolg van gapen komt bij sommige mensen voor. Dit komt omdat de gezichtsspieren op de traanbuisjes drukken. Maar er treden nog een aantal veranderingen in je lichaam op. Je hartslag gaat omhoog, je bloeddruk stijgt en je kleine bloedvaten vernauwen zich.

Waarom gapen we?

Wat de oorzaak van gapen is, dat is nog niet helemaal duidelijk. Er bestaan wel een aantal hypothesen. Waar de wetenschappers het wel over eens zijn is dat we vooral gapen (of geeuwen) bij vermoeidheid en verveling. Geeuwen of gapen wordt meestal geassocieerd met moeheid of slaperig zijn. Wetenschappers hebben aangetoond dat gapen het meest optreedt tijdens de uren voordat je in slaap valt en net nadat je wakker bent geworden. Bij gapen neemt de spierspanning toe. Bij slaperigheid en vermoeidheid kan de spierspanning namelijk dalen waardoor we beginnen te gapen. Daarbij rekken we onze spieren.

Mogelijke oorzaken van gapen

Daarnaast is de oorzaak van gapen vaak onderwerp van discussie. Wij hebben een aantal mogelijke oorzaken van gapen op een rij gezet.

  1. Zorgt voor meer lucht in de longen
    Wereldwijd is men van mening dat gapen een mechanisme van ons lichaam is om meer zuurstof binnen te krijgen en om meer CO2 uit te kunnen ademen. Ondanks het feit dat deze theorie vaak getest is, bleek er geen verband te zitten tussen een hogere CO2 gehalte en meer gapen. Gapen stretcht de longen. Door te gapen voorkomt het lichaam dat atelectase optreedt. Atelectase of longatelectase is een aandoening waarbij (een deel van), de long geen lucht meer krijgt en daardoor samenvalt.
  2. Koelt de hersenen
    Volgens een theorie zouden we gapen om zo onze hersenen koel te houden. Onze hersenen werken het meest optimaal bij een temperatuur van rond de 37 graden. Echter, wanneer de temperatuur te hoog is, gaan we spontaan gapen om zo koudere lucht de hersenen te laten bereiken. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen het meest gapen wanneer de buitentemperatuur ongeveer 20 graden is. Wanneer het kouder is, dan zou het lichaam geen noodzaak zien om af te koelen. Wanneer het veel warmer is, heeft gapen het omgekeerde effect omdat we dan warme lucht toelaten. De verkoelingstheorie kan ook verklaren waarom we gapen voor we in slaap vallen, want dan stijgt onze lichaamstemperatuur.
  3. Cortisol en neurologische aandoeningen
    Een andere verklaring is dat gapen gerelateerd is aan het cortisol niveau in ons bloed en aan enkele neurologische aandoeningen zoals bij multiple sclerose. Sommigen mensen met MS merken dat ze, wanneer ze vermoeid zijn, enorm veel gapen.
  4. Als communicatiemiddel
    Een aantal wetenschappers beweren dat gapen dient als communicatiemiddel. Wanneer je iets saai vindt laat je door middel van te gapen anderen weten dat je je verveelt en dat je wat anders wilt gaan doen. Op deze manier kun je anderen duidelijk maken dat je moe bent.In de oertijd zou gapen een middel zijn geweest om gedrag te coördineren. Voor die coördinatie was het noodzakelijk dat mensen ook terug gaapte naar elkaar. Dat gapen nu nog aanstekelijk werkt zou daar een overblijfsel van zijn. Vroeger was het niet veilig om alleen op jacht te gaan en daarom gaven de mannen met gapen aan dat ze honger hadden en dat ze dus op jacht wilden. Andere mannen die ook honger hadden konden dan terug gapen om zo aan te geven dat ze ook honger hadden en mee op jacht wilden. Vandaag de dag is het nog steeds zo dat mensen moeten gapen wanneer ze honger hebben.
  5. Ter voorbereiding op inspanning
    Deze theorie verklaart dat je gaapt om je voor te bereiden op een bepaalde inspanning. Je zou dan ook alleen gapen als je nog wakker moet blijven. Deze theorie wordt ondersteund door het gegeven dat gapen de hartslag verhoogt, je bloeddruk doet stijgen en dat je door te gapen je spieren aanspant en strekt.
  6. Als uitnodiging tot seks
    De Nederlandse onderzoeker Wolter Seuntjens ontdekte dat gapen mogelijk een relatie heeft met seks. Patiënten van de Amerikaanse seksuologe Barbara Keesling rapporteerden dat bij het vrijen een orgasme regelmatig gepaard ging met gapen. Gapen zou dus lichaamstaal zijn voor erotische belangstelling.

Conclusie

Er bestaat dus nog niet echt een eenduidig antwoord op de vraag waarom we gapen, wat zijn de oorzaken van gapen. We weten wel dat we gapen bij vermoeidheid en bij verveling. Echter, de exacte functie van gapen op sociaal vlak is nog niet duidelijk. Daar blijven nog veel vragen onbeantwoord. Misschien is gapen wel een indicatie voor een latente ziekte? Of is gapen dan toch alleen maar een overblijfsel uit onze evolutie? Misschien gapen we wel vanuit ons onderbewuste. Al met al kunnen we stellen dat voor een duidelijk antwoord er veel meer onderzoek nodig is.

 

Bronnen: slaapinfo.nl en hoewerktmijnlichaam.nl

Delen:  
33 reacties op “Waarom gapen we eigenlijk?
  1. De echte reden. Gapen, bij dieren dient om aan de anderen te tonen. Ik ben moe, ik wil slapen en ik wil gerust gelaten worden. Het is bij mensen niet anders.

    Geschreven door Marc De Corte op
    • nee

      Geschreven door Anoniem op
  2. Dit klopt niet helemaal volgens mij: als ik gaap, gaat mijn hond meegapen!
    Het zou best wel een teken van genegenheid kunnen zijn .

    Geschreven door Els op
    • oke dat is niet de bedoeling

      Geschreven door Anoniem op
  3. Bij honden is gapen als communicatiemiddel bedoeld om aan te geven “ik heb geen agressie in de zin” (zie Turid Ragaas : kalmerende signalen).
    Logisch dat je hond teruggaapt…

    Geschreven door Bosco op
  4. Ik gaap bijna de heledag okal heb ik goed geslapen vooral als ik met ov ga dan gaap ik heletijd zal het een bepaalde ziekte zijn?

    Geschreven door Nadia op
    • ik denk het, raadpleeg zo snel mogelijk een arts of ga naar het ziekenhuis, als u niks doet kunt u binnen een jaar dood zijn

      Geschreven door Anoniem op
  5. Ja, dat heb ik ook met m’n kat. Alleen als ik totaal relaxed ben gaap ik. Heerlijk. Ontladen. Gapen gebeurt ook vaak bij aurahealing. Als ik supergestressed ben en doodmoe gaap ik nooit. Gapen is gezond, dat weet ik wel zeker. Er zijn meerdere oorzaken vermoedelijk.

    Geschreven door kimberley pex op
  6. Mevrouw Nadia … ook al … wat betekent ov ?

    Geschreven door Marc De Corte op
    • Ov? Dit betekent openbaar vervoer

      Geschreven door Maike op
    • openbaar vervoer dummy

      Geschreven door Anoniem op
  7. Deze periode heb ik ook jaren gehad. Ik kon zelfs in een stotende jeep op Safari in Afrika, tijdens de rit regelmatig in slaap vallen. Ik was al moe als ik ’s morgens op stond
    Ik ben uiteindelijk via andere klachten bij de huisarts gekomen. Na bloed onderzoek bleek dat ik zwaar vitamine D te kort had, maar nog erger, een veel te traag werkende schildklier.
    Nu ik hier medicijnen voor heb ben ik van alle problemen af en voel me veel fitter.
    Ik kan nu alles weer doen zelfs intensief sporten wat ik voor die tijd niet kon.

    Geschreven door John op
  8. Ik heb tijdens het lezen spontaan al 4 x moeten gapen .

    Geschreven door Beukje op
  9. Ik ben erg allergisch voor heel veel stoffen in de lucht en dit gaat vaak gepaard met hevig gapen

    Geschreven door Loes op
  10. Ov= Openbaar vervoer

    Geschreven door Marijke op
  11. Ik moest 3x gapen terwijl ik aan het lezen was, en 1 x terwijl ik dit type. Vreemd genoeg ben ik niet moe maar juist energiek op het moment en ik vond het ook wel interessant…
    Vreemd :/
    Het is alsof je al gaat gapen wanneer je het ziet leest of hoort.

    Geschreven door Remco op
  12. Slapen doe je als je je verveeld.
    Ls je met tegenzin naar een verjaardag moet. Gewoon dingen waar je geen zin in hebt.

    Geschreven door Bert op
  13. Hihi, beukje…

    Geschreven door Bea op
  14. Ik gaap gewoon ooit wel eens. Opvallend is dat ik altijd heel onbedwingbaar moet gapen op het moment dat ik om 19 uur voor de wekelijkse sportavond de gymnastiekzaal binnenloop.
    Trouwens, nu ik bovenstaand artikel lees en er op reageer heb ik al 7, nee 8, nee 9 maal gegaapt!

    Geschreven door JanS op
  15. ik gaap meestal als ik een mooie meid zie!

    Geschreven door anton op
  16. Ik gaap altijd voor/tijdens het sporten. Raar vind ik dat, want ik hou van sporten.
    Waarom gaap ik dan???

    Geschreven door Chequita op
  17. tijdens het mediteren ga ik gapen. Voel ik me moe.Ik heb het gevoel dat mijn lichaam tot rust komt van de drukke dag. Als ik bezig ben gaap ik niet. Ik vind het raar.

    Geschreven door Elsabeth op
  18. Leuk om dit artikel en alle reacties erbij te lezen. Ik zelf gaap vooral als ik een winkel in loop. En helemaal als ik een kledingwinkel in loop, want dan moet ik gewoon standaard gapen.

    Geschreven door Nelleke op
  19. Ik gaap alleen als ik het zie van een ander en net bij het lezen over gapen.
    Mij is altijd vertelt dat je een tekort aan zuurstof hebt en daarom gaat gapen. Dus waarom werkt het dan zo aanstekelijk? Toch iets uit de oertijd, net als de blinde darm?
    Het is best een leuk onderwerp.

    Geschreven door Anneke op
  20. Zeker leuk onderwerp! Het valt mij wel op dat iedereen het woord “gapen” overneemt. Ik zeg zelf altijd “geeuwen”, gapen klinkt me zo deftig in de oren.. Misschien doordat ik in een dialect pratend gezin opgegroeid ben?

    Geschreven door Bea op
  21. Ik heb juist het tegenovergestelde annalp. Ik heb ook erg veel last van migraine, gemiddeld 3 aanvallen per week. Als ik echt erg veel ga gapen zodat de tranen over mijn wangen biggelen, dan krijg ik gegarandeerd binnen 12 uur een stevige migraine aanval…

    Geschreven door Jennah op
  22. Jee zeg ik gaap nu heel veel Nu ik over gapen lees krijg gewoon pijn in mijn kaken
    Eigenlijk wel raar toch.
    Het is verslaving lijkt wel

    Geschreven door Jose op
  23. Ik ga snel iets anders doen hu,ik blijf gapen

    Geschreven door Jose op
  24. Ik gaap eigenlijk zelden, maar nu moet ik na dit gelezen te hebben opeens gapen!

    Geschreven door Theo op
  25. Gapen? Bij het geven van een healing zie ik vaak dat mijn cliënt moet gapen en ikzelf ook. Ik denk dus wel degelijk dat gapen ontladen en loslaten is.

    Geschreven door Gineke 26 oktober 2018 op
  26. Ik gaap vaak als ik last heb van hoofdpijn of migrane daar bij kan ik last hebben van op boeren heel lastig vaak wordt er dan gevraagd hoe dat komt volgens mijzelf door veel hoofdpijn maar het echt zo is wie weet ????

    Geschreven door Anoniem op
  27. ik denk dat je dan even niks hoeft de doen. Als ik TV kijk of zit ik
    even lekker dan gaap ik aan 1 stuk door. Nu ook ik dit typ.

    Geschreven door kees op
  28. Ik zit niet lekker in mijn vel en ben vermoeid ook last van mijn maag, en regelmatig aan het gapen.

    Geschreven door hobbyiste 79. op

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*

Blijf op de hoogte met onze wekelijkse nieuwsbrief