Mysterieuze oogziekte door stress

Serosa is een veelvoorkomende en mysterieuze oogziekte die voornamelijk relatief jonge mannen tussen 25 en 55 jaar treft. Hoe kun je serosa herkennen? Wat zijn de symptomen?

Wat is serosa?

Serosa is een mysterieuze oogziekte, waarbij iemand ineens minder scherp ziet precies in het midden van zijn of haar blik. Serosa wordt ook wel centrale sereuze chorioretinopathie (CSCR) genoemd. Het is één van de meest voorkomende vormen van maculadegeneratie.

Wie kan serosa krijgen?

Men schat dat serosa bij ongeveer 1 op 10.000 mensen voorkomt. Maar dat is een zeer voorzichtige schatting. Eigenlijk denkt men dat het aantal vele malen hoger ligt. Deze aandoening ontstaat veel vaker bij mannen dan bij vrouwen (1 vrouw ten opzichte van 6 mannen). Wanneer een vrouw deze aandoening krijgt, dan is dat in de meeste gevallen na de menopauze of tijdens de zwangerschap.

Werking van het oog

Het netvlies en vaatvlies bevinden zich aan de achterkant van het oog. Ons netvlies vangt met de lichtgevoelige cellen het licht op en zet dit om in een elektrisch signaal. Dat signaal wordt via de oogzenuw naar de hersenen gestuurd, waar de beelden verwerkt en geïnterpreteerd worden. In het midden van het netvlies ligt de macula (gele vlek). De macula zorgt ervoor dat we scherp kunnen zien en contrasten kunnen waarnemen. De macula is de plek waar de problemen ontstaan bij serosa.

Het netvlies bestaat uit een aantal lagen, waaronder een laag met gepigmenteerde cellen. Eén van de functies deze laag is het voorkómen van lekken van vocht uit het vaatvlies naar het netvlies. Bij deze oogziekte is deze laag verzwakt geraakt, waardoor er toch vocht kan lekken. Dit lekken zorgt voor een vochtophoping in de macula. Het gevolg van deze vochtophoping is dat iemand een wazige plek in het midden van zijn of haar beeld heeft.

Wat is de oorzaak van serosa?

De exacte oorzaak van deze oogziekte is (nog) niet bekend. Maar men gaat ervanuit dat onderstaande risicofactoren een rol spelen in het ontwikkelen van serosa:

• Hormonen
  Men vermoedt dat hormonen, of de gevoeligheid voor hormoonbalansen een rol spelen in het ontwikkelen van serosa. Dat zou kunnen verklaren waarom het bij vrouwen vooral tijdens de zwangerschap en na de menopauze optreedt.
• Stress
  Maar het kan ook dat de stresshormonen, adrenaline en cortisol, een rol spelen. Serosa komt namelijk vaker voor bij mensen die last hebben van hyperactiviteit en perfectionisme in combinatie met stress. Ook mensen met het Cushing syndroom, waarbij er extra stresshormoon wordt aangemaakt hebben een verhoogd risico.
• Bepaalde medicijnen
  Tevens zou het gebruik bepaalde medicijnen die steroïden zoals prednison bevatten, ook het risico op serosa kunnen verhogen. Uit onderzoek is gebleken dat tussen de 30 en 40% van de patiënten deze middelen ooit heeft gebruikt. Mogelijk zouden ook bepaalde medicijnen tegen depressie en angst een rol kunnen spelen bij het ontstaan van serosa.

Symptomen van serosa

Vaak is het eerste symptoom dat er een verandering optreedt in de brilsterkte. Daarbij kunnen mensen met serosa last hebben van een wazige vlek die meestal midden in het beeld zit. Het opvallende is dat de vlek niet met de oogwegingen meebeweegt. Dat is namelijk wel het geval bij glasvochttroebelingen, daar beweegt de vlek wel mee. Tevens kan iemand last krijgen van het zien van een vervormd beeld, zoals het zien van kromme lijnen (metamorfopsie). Maar ook dat bepaalde voorwerpen kleiner lijken, dan ze in werkelijkheid zijn (micropsie). Een ander symptoom kan zijn dat er sprake is van een verminderd kleurenzien. Het kan zijn dat de wazige vlek vrij plotseling verschijnt, soms wel in een paar uur tijd. Meestal is slechts één oog aangetast.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

In eerste instantie wordt het zicht van iemand gemeten en een oogarts zal naar het netvlies kijken, nadat de pupillen onder invloed van oogdruppels verwijdt zijn. Voor een optimale diagnose zal er een OCT-scan gemaakt worden. Dit is een scan van de lagen van het netvlies. Er zal ook een foto gemaakt worden van de afvalophoping in het netvlies en in veel gevallen worden er foto’s gemaakt met een contrastmiddel. Hiermee wordt de vochtlekkage in kaart gebracht.

Hoe wordt serosa behandeld?

Serosa geneest meestal vanzelf na enkele weken tot maanden. Gebeurt dat niet, dan bestaat het risico op onomkeerbaar verlies van gezichtsvermogen.

• Medicatie aanpassen
  Wanneer iemand gebruik maakt van corticosteroïdenmedicatie, dan moet deze worden stopgezet.
• Laserbehandeling
  Wanneer het zicht na ongeveer 3 tot 4 maanden niet is verbeterd, dan kan de plek van vochtlekkage met een laser worden behandeld. De plek waar het lekt, wordt dan met een laser dicht gebrand. Echter, dat is alleen mogelijk op het moment dat de plek niet te dicht bij de gele vlek ligt.
• Photodynamische therapie (PDT)
  Dit is de meest gebruikte behandeling bij deze oogziekte. Bij deze methode krijgt de patiënt een medicijn Visudyne via een ader in de arm toegediend. Dat komt via de bloedbaan in het oog terecht. Het medicijn bevat een lichtgevoelige kleurstof die oplicht wanneer ze beschenen wordt door een laser. Vervolgens wordt er een contactglaasje op het oog gezet, waarna het oog behandeld wordt met een laser die dat medicijn activeert. Het doel van deze behandeling is om het lekkende vaatvlies te behandelen, zodat het minder gaat lekken en het vocht onder het netvlies verdwijnt. Dit zou bij 60 tot 90% van de patiënten tot een veel beter zicht leiden.

Bronnen: LUMC, AMC en Oogartsenl