Afasie: is herstel nog mogelijk?

Afasie is misschien wel één van de ingrijpendste gevolgen van een hersenbeschadiging als gevolg van een beroerte. Ongeveer een kwart van alle patiënten met een beroerte krijgt afasie. Ondanks dat afasie niet direct levensbedreigend is, verandert het leven van iemand compleet. Hoeveel herstel is er nog mogelijk?

Wat is afasie?

Wanneer je als gevolg van hersenletsel de taal niet goed meer kunt gebruiken, dan praten we van afasie. De ‘A’ staat voor niet en ‘fasie’ staat voor spreken. Hiermee is afasie dus een taalstoornis waarbij iemand moeite heeft met lezen, schrijven, spreken en het begrijpen van wat een ander zegt.

Symptomen van afasie

De symptomen zijn bij iedereen anders, afhankelijk van de plek en de ernst van het hersenletsel zijn er ook andere symptomen. Ook het vroegere taalvermogen en iemands persoonlijkheid spelen een rol.

Mogelijke symptomen:

• Zo nu en dan niet op een woord kunnen komen. Moeite hebben om je gedachten te ordenen.
• In korte zinnen praten en daarbij woordjes weglaten of een werkwoord niet vervoegen. Dit is niet alleen bij het spreken, maar doet zich ook voor bij het schrijven.
• Heel snel en veel praten, maar de zinnen bestaan uit onbegrijpelijke woorden. Ook bij schrijven en hardop lezen kunnen deze problemen zich voordoen.
• Vrijwel niets meer kunnen zeggen, met uitzondering van enkele woorden of lettergrepen.
• Niet goed begrijpen wat de ander tegen je zegt of niet begrijpen wat je leest.

Oorzaken van afasie

Hersenletsel is de oorzaak van afasie. In de meeste gevallen is een beroerte, herseninfarct de oorzaak van het hersenletsel. Ook een verwonding in de hersenen, infectie of een tumor kan de oorzaak zijn.

Is herstel van afasie mogelijk?

In bijna alle gevallen is er voor deel spontaan herstel van de taal, maar volledig herstel komt bijna niet voor. Echter, door optimaal gebruik te maken van de resterende communicatiemiddelen is het toch mogelijk om te communiceren. Dus blijf veel oefenen, proberen en volhouden dan kan er verbetering optreden. De snelheid van herstel verschilt van persoon tot persoon, van maanden tot jaren inclusief periodes met ups en downs. Het is belangrijk om ook in de periodes dat er sprake is van teruggang te blijven oefenen, blijven proberen om niet te verliezen wat al bereikt is. Een logopedist kan iemand ondersteunen bij het begrijpen, lezen en schrijven.

Tips bij het communiceren

• Iemand met afasie heeft tijd nodig. Neem daarom de tijd voor een gesprek.
• Voer het gesprek bij voorkeur op een rustige plek. Lawaai of drukte vermindert het vermogen om te begrijpen wat de ander zegt.
• Praat in korte en duidelijke zinnen, maar geen kinderlijke taal. De persoon is een volwassene met dezelfde intelligentie als voor het hersenletsel.
• Vraag één ding tegelijk en praat langzamer dan je gewend bent.
• Ondersteun wat je zegt met duidelijke gebaren of hulpmiddelen, zoals een foto of een voorwerp.
• Maak tijdens het gesprek oogcontact en kijk goed naar de non-verbale communicatie. Zo kun je vaak aflezen of de ander begrepen heeft wat er gezegd is.
• Plaats het belangrijkste woord aan het einde van je zin. Dit onthoud je namelijk makkelijker.
• Controleer of iemand ook heeft begrepen wat je duidelijk probeert te maken.
• Stel gesloten vragen.
• Dwing iemand niet om te praten, maar stimuleer het wel.
• Vul geen zinnen aan en spreek niet in zijn/haar plaats. Neem de tijd en wacht rustig af.
• Op het moment dat iemand een stortvloed aan onbegrijpelijke woorden uit, rem hem of haar dan wel af. Zeg dat je het even niet begrijpt.

Bronnen: Antonius Ziekenhuis, Amphia en Afasienet