Pleinvrees is één van de bekendste vormen van angst. Het is een ziekte die een enorme invloed heeft op het leven van iemand en zijn of haar familie. Naar schatting heeft 1 op de 100 mensen last van pleinvrees. Vrouwen hebben 2 keer zoveel kans om pleinvrees te ontwikkelen dan mannen.

Wat is pleinvrees?

Pleinvrees, straatvrees of agorafobie is een angststoornis, waarbij iemand een onredelijke angst hebt voor openbare ruimtes. Het gaat niet alleen om ruimten waar veel mensen zijn of komen. Alleen het verlaten van het huis kan voor mensen met een heftige vorm van pleinvrees al genoeg zijn om in paniek te raken.

Mensen met pleinvrees voelen zich vooral heel angstig in situaties, waarin ze moeilijk kunnen ontsnappen of verwachten dat ze geen hulp kunnen krijgen. Daardoor ontstaat er een gevoel van angst, een gevoel dat er iets ergs kan gebeuren. Maar ook een gevoel dat ze een paniekaanval kunnen krijgen, en dan niet snel weg kunnen.

Om deze reden kan er besloten worden om het reizen met het openbaar vervoer of met de eigen auto te vermijden. Net als een avondje naar de bioscoop. Het gaat vooral om het feit dat de angst niet in vergelijking is met het daadwerkelijke gevaar wat op zou kunnen treden. Uiteindelijk kan de ziekte een grote invloed hebben op je sociale leven, je werk en je gezinsleven.

Pleinvrees komt vaak voor in combinatie met een paniekstoornis of andere psychische problemen. In de meeste gevallen gaat pleinvrees niet zomaar over. Maar het is wel goed te behandelen.

Om van pleinvrees te spreken, moet iemand minstens 6 manden angstklachten of vermijdingsgedrag hebben.

Oorzaak van pleinvrees

De exacte oorzaak is (nog) niet bekend. Gebieden van de hersenen, die de controle over de angstreactie hebben kunnen een rol spelen. Net als dat genen en omgevingsfactoren een rol kunnen spelen. Maar pleinvrees kan soms ook optreden nadat een persoon één of meerdere paniekaanvallen heeft gehad. De persoon begint om situaties, die mogelijk tot tegenslagen leiden in de toekomst, met paniek te vrezen. Uiteindelijk kan dit gaan leiden tot het vermijden van gebeurtenissen. Maar ook langdurige stress, bepaalde stoffen, waaronder cafeïne, cannabis, cocaïne of een andere drug kunnen een risicofactor zijn. Andere paniekstoornissen of fobieën zoals een ontwikkelingsstoornis, claustrofobie of andere specifieke fobieën kunnen ook rol spelen bij de oorzaak van deze psychische aandoening.

Symptomen van agorafobie

Wanneer je denkt dat iemand last heeft van pleinvrees, kijk dan naar onderstaande voorbeelden:

  • Angst voor drukke plekken waar veel mensen zullen zijn.
  • Angst voor plekken waarvan iemand vermoedt dat het lastig/onmogelijk is om te ontsnappen.
  • Iemand verlaat zijn of haar huis niet, of alleen op het moment dat er iemand mee gaat.
  • Het hebben van een hulpeloos gevoel en het gevoel hebben dat je geen controle hebt.
  • Het niet fijn vinden om alleen te zijn.
  • Bang zijn dat je in een openbare ruimte een paniekaanval krijgt.

Tijdens een paniekaanval door pleinvrees kan iemand last krijgen van de volgende lichamelijke symptomen:

  • Kortademigheid.
  • Hyperventilatie door een te snelle ademhaling.
  • Duizeligheid of licht gevoel hebben.
  • Huiveringen.
  • Hartkloppingen.
  • Benauwdheid.
  • Hoofdpijn.
  • Zweten.
  • Misselijkheid en soms overgeven.
  • Last van een opgeblazen gevoel in de maag.

Een paniekaanval kan binnen enkele minuten verdwijnen, maar kan ook enkele uren duren.

Behandeling van agorafobie

Er bestaan verschillende behandelingen van agorafobie. Therapie kan een goede oplossing zijn om je angststoornis het hoofd te bieden. Enkele vormen:

  • Exposure in vivo
    Bij deze behandeling wordt iemand blootgesteld aan zijn of haar angsten. Dit kan door samen met een behandelaar situaties te oefenen of door samen plekken te bezoeken. Dit alles gebeurt stap voor stap. Door het herhalen van de oefening zal iemand steeds minder angstig worden, met als uiteindelijke doel het niet meer mijden van de bevreesde situaties en plaatsen.
  • Cognitieve therapie
    Bij deze behandelingsvorm leert iemand om de angst- en rampgedachten over de panieksymptomen bij te stellen. Samen met een behandelaar worden de angstgedachten uitgedaagd en vervangen door redelijke gedachten. Dit zorgt voor het krijgen van handvatten die kunnen helpen om te gaan met de angsten.
  • Medicatie
    Naast bovenstaande therapieën kunnen bijvoorbeeld antidepressiva bijdragen aan het verminderen van de angsten. Echter, deze aandoening kan niet verholpen worden met medicijnen.

Wat kun je zelf doen tegen agorafobie?

Voor sommige mensen is het meer leren over pleinvrees een manier om er gemakkelijker met anderen over te praten. Het is erg belangrijk om geen schaamtegevoelens meer te hebben. Vertrouw vrienden en familie.

Een dagboek, waarin genoteerd wordt wanneer de paniek ontstaat kan iemand meer inzicht geven. Het advies is om alcohol en cafeïne te vermijden. Door deze 2 stoffen kan iemand gevoeliger worden voor het krijgen van een paniekaanval.

Probeer plekken en situaties die angst opwekken niet te vermijden. Probeer met hulp van anderen naar buiten te gaan. Ook ontspanningsoefeningen kunnen helpen. Hierbij leer je ontspannen in rust, maar ook tijdens een paniekaanval. Zo kan iemand zichzelf weer bedaren bij een nieuwe paniekaanval. Maar bovenal zoek professionele hulp en blijf niet met je klachten zitten.

 

Bronnen: depsycholoog.nl en psycholoog.nl

Denk jij dat je last hebt van een angststoornis en kun je wel wat hulp gebruiken? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.

Informatie over GGZ online
In samenwerking met onze partner GGZonline
Blijf op de hoogte met onze wekelijkse nieuwsbrief