Bestaan er dan toch foute dokters?
Daarvoor wil ik eerst iets verder ingaan op wat fout is. Laat ik beginnen met een onderscheid tussen medisch ‘technisch’ en maatschappelijk wenselijk. Dat de zaken medisch technisch goed moeten zijn is uiteraard een onderdeel van het maatschappelijk wenselijke, echter voor velen is de geneeskunde te uitgebreid en te ingewikkeld om een goed oordeel over het medisch ‘technische ’te geven. Een arts opleiding duurt 6 jaar en een specialisatie al gauw 10 jaar, tel e.a. maar na. Het medisch technische en het maatschappelijk wenselijke splits ik daarom op, te beginnen met het medisch technische.
Dokters zijn mensen en natuurlijk maken zij medisch ‘technische’ fouten. Dat weten ze, collega’s weten dit, verpleging weet dit, het management weet dit, en de patiënt. Zo hebben we al vijf groepen mensen die de zaken in de gaten houden en vergissingen corrigeren cq voorkomen. Dagelijks worden patiënten in een grote zaal in een groep besproken. Kortom er worden fouten gemaakt, maar wel gecorrigeerd.
Onder maatschappelijk wenselijke fouten versta ik hier, om het eenvoudig te houden, de logistiek en de communicatie.
Mensen moeten wachten, en wachten, en wachten. Voorbeelden van oorzaken waardoor men moet wachten zijn documentatie, verbale overdracht onderling, besprekingen, ernstige gevallen die er tussendoor komen, patiënten die meer tijd nodig hebben dan de geplande tijd op het spreekuur, eindeloos worden doorverbonden totdat je de moed opgeeft of zelfs de telefoon wegvalt. Niet te vergeten de sluitingstijden. ‘Er is geen radioloog beschikbaar, deze acuut levensbedreigde patiënt kan hier nu na 19.00 geen foto krijgen.’
Logistiek is management, oftewel tijdsplanning, bereidheid van mensen, en geld. Dat is eenvoudig gezegd, want stel de planning is zo dat elke patiënt voldoende tijd heeft op een spreekuur, wat betekent dat een groot aantal patiënten ruim voldoende of te veel tijd hebben en eerder klaar zijn, dan kost dat in totaal meer tijd en worden de wachtlijsten langer.
Ook de nodige laboratorium onderzoeken kosten tijd, met management is dit niet te veranderen. Wat vaak onderschat wordt is de post. Veel informatie gaat tegenwoordig elektronisch, een groot deel is nog per post. Daar kunnen dagen overheen gaan.
Dat iets te lang duurt is makkelijk te begrijpen en de maatschappij is daarin eensgezind. De logistiek is doorgaans fout. De dokter die te laat is zal wel koffie zijn gaan drinken. De foute dokter.
Nu kom ik op de communicatie. Communicatie is o.a. afhankelijk van heersende opvattingen. Wie bepaald of deze goed is, de patiënt zelf, degenen die mee zijn, de verpleging? Om een goede beoordeling voor de communicatie te krijgen zijn we afhankelijk van de subjectieve mening van alle betrokken groepen. Gevoelig ligt de slechte boodschap. Kun je een slechte boodschap überhaupt ooit naar voldoening overbrengen? De gedachte is niet te lang te wachten met het vertellen van de boodschap, er niet te lang omheen draaien. Toch zal menigeen van mening zijn dat er wel een heel verhaal omheen moet worden verteld omdat het anders plomp aankomt. Wat zeker is, is dat men begrijpt en aanvoelt hoe het gesprek was en een mening zal vormen of de communicatie goed was. Het is iets waar ze wel verstand van hebben. Het is een goede of foute dokter.
Een mooi verhaal, maar daarom bent u dit stukje niet gaan lezen. Er staat boven ‘Zijn er toch foute dokters?” Bent u tevreden als alles netjes op tijd heeft plaats gevonden, de communicatie goed was, alleen de behandeling is door een vergissing mislukt? Wat vind u het belangrijkste? Vertrouwt u het medisch ‘technische’ aan de artsen toe? Het antwoord is eenvoudig. We willen dat alles goed gaat, de logistiek, de communicatie en de behandeling.
Hoe weten we of de ‘medisch technische’ behandeling goed is, als we met name alleen de logistieke en communicatieve kant kunnen beoordelen?
Wordt de kwaliteit van medici bepaald door logistiek en communicatie en kunnen medisch ‘technische’ fouten ongezien blijven?
Kunnen medisch technische goede handelingen fout lijken door beoordeling aan de kant van logistiek en communicatie?
Zijn er in Nederland foute artsen/specialisten?
In de Nederlandse controlerende medische wereld de wet overtreden is bijna onmogelijk. Ten minste in reguliere ziekenhuizen. Wel kunnen we dichter bij de grens komen van wat wel en niet kan.
Wanneer kan dit gebeuren? Ik geef een aantal voorbeelden. 1. Extreme collegialiteit, 2. de hele groep (groepsnorm) werkt rond het raakvlak van wat wel en niet kan, 3. een (te) groot maatschap die is onderverdeeld. De voorbeelden bespreek ik nu nader.
Collegialiteit, wanneer en hoe gaan we om met een collega die we al 15 jaar kennen en steeds meer de kantjes eraf loopt?
Groepsnorm, We accepteren van elkaar de grenzen van wat wel en niet kan..
Het laatste, nummer 3, heeft mijn extra aandacht. Bij een groot maatschap zijn er veel ogen die meekijken en is er veel kritiek. Er zijn veel correcties. Is een maatschap groot en is deze onderverdeeld in verschillende specialismen ontstaat een zekere ‘specialisme’ tegen ‘specialisme’. De waarde om elkaar binnen een specialisme te beschermen wordt hoger en grenzen worden verlegt.
Kortom, foute dokters bestaan er op alle gebieden. Is het mogelijk iedereen tevreden te stellen? Wat is acceptabel ? Zitten de antwoorden in techniek (bijv. snelle communicatie door computers), protocollair toepassen van communicatiemethoden zodat er geen meningsverschil is over hoe berichten moeten worden gecommuniceerd, en maatschap structuur?
Ongetwijfeld zal er in de toekomst verbetering optreden.