Iedereen heeft moedervlekken, en in principe kunnen alle moedervlekken zich ontwikkelen tot melanomen (een vorm van huidkanker die ontstaat in de pigmentcellen). Maar hoe weet je wanneer die onschuldige moedervlek een kwaadaardige is geworden?
Wat is een melanoom?
Melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat in de pigmentcellen. Deze pigmentcellen heten ook wel melanocyten en bevinden zich in de opperhuid. Melanoom betekent letterlijk ‘zwart gezwel’. Een moedervlek is niets anders dan bij elkaar liggende pigmentcellen. Wanneer deze groep pigmentcellen veranderen in kankercellen, praten we van een melanoom. Melanomen kunnen op iedere leeftijd ontstaan, maar ontstaan het meest tussen het 45e en 60e levensjaar. Het aantal gevallen van melanoomkanker is zeer sterk groeiend. Jaarlijks is er een stijging van ongeveer 4%.
Hoe herken je een gevaarlijke moedervlek?
Huidkanker komt vooral voor in het gezicht, bij de oren, lippen, in de nek en op de bovenkant van de handen. Gewone moedervlekken zijn bol, zacht en egaal van kleur en worden zelden kwaadaardig. Wanneer een moedervlek onrustig is kan deze uitgroeien tot een melanoom. Hoe herken je een onrustige moedervlek?
Symptomen van een onrustige moedervlek
- Wanneer je ziet dat de moedervlek dikker wordt (groter dan 6 mm doorsnee), van kleur of van vorm verandert.
- Jeuk aan een moedervlek.
- Een korstje of zweertje op een moedervlek.
- Moedervlekken die bloeden.
- Bleekroze huidafwijkingen met in het midden een witte, ruwe, schilferige plek.
- Gladde, wat doorzichtige knobbeltjes die langzaam groeien, eventueel met zweertjes en korstjes eromheen.
- Wanneer de moedervlek niet cirkelvormige is maar uit 2 ongelijke helften bestaat.
- Wanneer de rand gekarteld is, met soms een verhoging of inkeping van pigment op de huid rond de vlek.
- Wanneer je moedervlek uit verschillende kleuren bestaat zoals: zwart, bruin, blauw, wit of rood.
Moedervlekken kun je beoordelen volgens de ABCDE-regel. Hierbij staat elke letter voor een kenmerk van een moedervlek dat wijst op mogelijke overgang naar een melanoom.
A = Asymmetry: het niet symmetrisch zijn van de moedervlek.
B = Border: de rand wordt op één of meer plekken onregelmatig en de vorm wordt grillig
C = Color: bij een melanoom zie je vaak verschillende kleuren door elkaar: bruin, zwart, wit, blauw of rood.
D = Diameter: wanneer de moedervlek een stuk groter is dan een normale moedervlek (de regel is een diameter van meer dan 6 millimeter).
E = Evolution: een snelle verandering van het uiterlijk van de moedervlek.
Conclusie
Het is enorm belangrijk dat je de huid goed blijft controleren op veranderingen. De meeste moedervlekken ontstaan tussen het 3de en het 20ste levensjaar. Iedere nieuwe moedervlek die hierna ontstaat, is per definitie ‘verdacht’. Controleer je huid bijvoorbeeld op een vaste dag zoals op de eerste dag van ieder kwartaal. Vaker heeft geen zin, want dan vallen veranderingen je niet meer op. Door goed naar je huid te kijken, en alert te zijn op veranderingen is de overlevingskans van mensen met een melanoom de laatste decennia sterk verbeterd.