Kun je zo Alzheimer voorkomen?

Alzheimer is een ongeneeslijke ziekte en ondanks het feit dat dementie niet altijd kan worden vermeden, zou volgens de universiteit van Cambridge 1/3 van de Alzheimergevallen voorkomen kunnen worden.

Hieronder een samenvatting van een aantal studies met daarin de verschillende manieren waarop je de symptomen van Alzheimer kan uitstellen.

Gezonde voeding

Helaas is het nog een droom om te denken dat Alzheimer te vermijden is, maar door wat aanpassingen in je eetpatroon kun je er wel voor zorgen dat het risico beperkt wordt. Een mediterraanse eetstijl vermindert het risico op Alzheimer met zo’n 40 %, dat zeggen wetenschappers van de Amerikaanse Columbia Universiteit. Gedurende vier jaar werden 2258 oudere proefpersonen gevolgd. Een deel at mediterraans (veel groente, salades, fruit, vis, olijfolie, weinig zuivel en weinig alcohol), een deel niet of minder. Hoe strenger de deelnemers zich aan deze mediterraanse eetstijl hielden, hoe groter het risico op Alzheimer verminderde.

Antioxidanten

Vrije radicalen zijn agressieve bijproducten van zuurstofgebruik die vrijkomen in ons lichaam. Ze kunnen schade veroorzaken aan onze cellen. Dit geldt in het bijzonder voor ons erfelijk materiaal, de chromosomen. Er wordt aangenomen dat gebeurtenissen in de cel, die worden veroorzaakt door vrije radicalen, een standaard route vormen en dit zou leiden tot het afsterven van hersencellen en tot het ontwikkelen van Alzheimer. Stoffen die vrije radicalen kunnen verwijderen, noemen we antioxidanten. Deze omvatten bekende stoffen zoals vitamine A en vitamine C. Alfa-liponzuur is een stof die in ons lichaam voorkomt. Het is niet een sterke antioxidant en daarnaast versterkt het de werking van andere antioxidanten. Er zijn aanwijzingen dat alfa-liponzuur mogelijk een remmende werking heeft op het ontstaan van de ziekte van Alzheimer.

Je hersenen actief houden

Mensen die hun hersenen actief houden hebben minder kans op dementie. Uit een bevolkingsonderzoek blijkt dat mensen die mentaal actief blijven, minder vaak dementie krijgen. Hoe dit precies werkt is nog niet bekend, maar de onderzoekers ontdekten dat actief lerende hersencellen bepaalde veranderingen ondergaan. Deze veranderingen beschermen de hersencel tegen de ziekteprocessen van de ziekte van Alzheimer.

In een eerder onderzoek hebben de onderzoekers muizen ontwikkeld waarbij alle hersencellen waren verandert alsof ze net iets geleerd hadden. Deze muizen waren hierdoor goed beschermd tegen schadelijke ziekteprocessen van de ziekte van Alzheimer. Andersom werden muizen waarvan alle hersencellen zodanig waren veranderd alsof ze niet geleerd hadden juist extra gevoelig voor deze schadelijke processen.

Langer werken

Langer blijven werken stopt de mentale achteruitgang, zo bleek tijdens een studie. Dit is ongeacht de opleiding iemand gevolgd heeft en wat voor soort werk hij doet. Eerdere onderzoeken wezen uit dat sociale achtergrond en type werk wel een rol speelden bij de ontwikkeling van dementie. Dit onderzoek bewijst het tegendeel, zo stellen de wetenschappers. Tijdens de studie werd de focus gelegd op de eerste fase van Alzheimer en het tijdstip waarop iemand met pensioen ging. De onderzoekers zijn van mening dat er een duidelijk verband is tussen het langer doorwerken en het vertonen van Alzheimer-symptomen. Toch lijkt het evident dat het iedere ochtend naar het werk gaan, geen garantie biedt tegen Alzheimer daar er mensen zijn die hun eerste klachten krijgen op het ogenblik dat ze nog volop carrière maken.

Wandelen en zwemmen

Bewegen is voor iedereen goed want door meer te bewegen ben je actief en pak je overgewicht, stress én diabetes aan. Op die manier verlaag je het risico op Alzheimer want mensen die veel bewegen, krijgen minder vaak dementie, blijkt uit verschillende bevolkingsonderzoeken. De norm is 5 x 30 minuten per week bewegen. De ademhaling moet door het bewegen omhoog gaan, maar moet er niet voor zorgen dat iemand buiten adem raakt. Wandelen, fietsen, maar ook het huishouden doen zijn goede manieren van bewegen. Daarnaast is het ook belangrijk je coördinatie te trainen. Het risico op hoofdwonden van valpartijen neemt namelijk toe met de jaren en dit is een factor die ook kan leiden tot dementie.

Niet roken

Roken vergroot de kans op de ziekte van Alzheimer met 45 %. Wereldwijd wordt naar schatting 14 % van het aantal gevallen van alzheimer veroorzaakt door roken. Volgens deze cijfers zijn in Nederland ruim twintigduizend gevallen van alzheimer aan roken toe te schrijven. Volgens de WHO is niet alleen roken risico-verhogend, maar de WHO ziet ook in meeroken een potentieel risicofactor. Gelukkig is het is nooit te laat om te stoppen. Zo hebben ex-rokers van 65 jaar en ouder, dezelfde lagere kans op dementie als mensen die nooit hebben gerookt. Stoppen met roken is vaak niet gemakkelijk. Een goede voorbereiding is daarom erg belangrijk. Een stopdatum kiezen, weten wat je gaat doen bij moeilijke situaties en een plan bedenken om de ontwenningsverschijnselen op te vangen kunnen daarbij helpen.

Onderhouden van sociale contacten

Het blijven onderhouden van sociale contacten kan bepaalde zichtbare symptomen van Alzheimer vertragen. Dat blijkt uit een onderzoek van de Harvard Medical School in Massachusetts. Het onderzoek werd gedaan onder 186 proefpersonen met een gemiddelde leeftijd van 73 jaar. De activiteiten die in het onderzoek gedaan werden, waren naast het maken van moeilijke puzzels, een nieuwe taal leren ook sociale interactie. Uit de resultaten kwam naar voren dat dit soort activiteiten ervoor zorgen dat de gezonde delen van de hersenen langer onaangetast blijven. De symptomen van alzheimer kunnen een of twee jaar vertraagd worden. Mensen zijn van nature erg sociaal en afzondering is niet goed voor ons en voor ons brein. Hoe groter het sociaal netwerk, hoe beter het geheugen is.

Is Alzheimer dan eigen schuld?

Veel vormen van dementie worden veroorzaakt door complexe ziekteprocessen. Het ligt niet voor de hand dat we door gezond te leven deze processen allemaal en helemaal kunnen stoppen. Onderzoekers denken wel dat we door bovenstaande aan te pakken, de ziekteprocessen kunnen vertragen en beter om kunnen gaan met de symptomen van dementie. Gemiddeld krijgen mensen die de belangrijkste risicofactoren vermijden tot zo’n vijf jaar later dementie.

Bronnen: Alzheimer-nederland.nl en Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek