Ik heb een vraag over de drie vormen van preventie: primaire-, secundaire- en tertiaire preventie.

[i]De drie vormen[/i]
- Bij primaire preventie worden gezondheidsproblemen voorkomen bij gezonde mensen

- Bij secundaire preventie worden ziekten in een vroeg stadium opgespoord bij personen die ziek zij n. De ziekte kan daardoor eerder worden behandeld, zodat deze niet erger wordt

- Bij tertiaire preventie worden complicaties en ziekteverergering voorkomen.

Ik begrijp echter niet goed wat het verschil is tussen secundaire en tertiaire preventie aangezien ze beiden verergering van de ziekte voorkomen.
Kan iemand mij het verschil tussen deze twee vormen uitleggen? Heeft iemand een goed voorbeeld?

Groet,
Jef

Ik zal in rood een voorbeeld geven:

De drie vormen
- Bij primaire preventie worden gezondheidsproblemen voorkomen bij gezonde mensen [color=#ff0000]Door goede training, voeding en voorbereiding kan bij een sportman worden voorkomen dat hij blessures oploopt[/color]

- Bij secundaire preventie worden ziekten in een vroeg stadium opgespoord bij personen die ziek zijn. De ziekte kan daardoor eerder worden behandeld, zodat deze niet erger wordt [color=#ff0000]De sportman in dit voorbeeld begint klachten van de achillespees te krijgen. Om erger te voorkomen wordt rust aangezegd. Het onderbeen krijgt een gipsverband voor optimale rust om te voorkomen dat de achillespees afscheurt.[/color]

- Bij tertiaire preventie worden complicaties en ziekteverergering voorkomen. [color=#ff0000]Door het gipsverband wordt de circulatie in het onderbeen belemmerd. Om te voorkomen dat er complicaties optreden wordt besloten om trombosespuiten in te zetten om een dus een trombose (complicatie) en daarmee ook een verergering van de klachten te voorkomen. Daarnaast kan therapie worden ingezet om te voorkomen dat de klachten snel terug komen
[/color]

Bedankt voor je antwoord. Dit maakt het wel duidelijker.

Wat is in jouw optiek het verschil tussen secundaire en tertiaire preventie? Want in beide gevallen wordt verslechtering voorkomen.

Heeft dit te maken met het stadium van het ziekteproces?

Ik zie het verschil vooral in het voorkomen van complicaties. En het heeft uiteraard met stadium van het proces te maken.

Secundair zou er een behandeling gestart kunnen worden in een heel vroeg stadium van een ziekte wanneer er amper klachten zijn maar de ziekte wel kan worden opgespoord.( denk aan de bevolkingsonderzoeken)

Tertiar is de ziekte al duidelijk aanwezig en wordt dan een behandeling gestart. Met extra aandacht om complicaties of verdere verergering zoals in mijn voorbeeld te voorkomen.

Oke, helder.

Heeft een fysiotherapeut ook te maken met de secundaire preventie: het vroegtijdig opsporen van een ziekte? Of ligt de opsporing vooral in algemene bevolkingsonderzoeken zoals bij bijv. borstkanker?

In mijn optiek heeft een fysiotherapeut namelijk vooral te maken met het vroegtijdig behandelen als een patient naar hem is toegekomen nadat hij beginnende klachten ervaart.

Ik zou me heel goed kunnen voorstellen dat een fysiotherapeut (maar eigenlijk iedereen die betrokken is bij eerstelijnszorg) met secundaire preventie te maken kan hebben.
Voorbeeld:
iemand die actief sport beoefent gaat naar een fysiotherapeut voor check-up van spieren en gewrichten. Tijdens deze check-up constateert de fysiotherapeut en "afwijking" in een spier of gewricht zonder dat betrokkene klachten heeft. Vervolgens zou dan een (preventieve) behandeling/begeleiding gestart kunnen worden om erger te voorkomen.

Mag ik vragen waarom je deze vragen stelt?

Ik ken wel een voorbeeld van een 'ruganalyse' waarbij wordt gekeken naar blokkades of verkrampingen in de gewrichten van de wervelkolom en de spieren.

Ik vind het echter lastig om te bepalen wanneer het nou wel of geen secundaire preventie is. Als er geen afwijkingen of ziekten zijn valt het onder primaire preventie, toch? Zodra er een 'afwijking' aanwezig is, zoals een blokkade of verkramping van een spier, valt het onder secundaire preventie? Omdat de 'afwijking' zich dan nog in een vroeg stadium bevindt aangezien er nog geen klachten zijn.

Heb ik het zo goed?

Ik vraag dit omdat ik student fysiotherapie ben en een opdracht over de vormen van preventie moet maken.

Laatste vraag.

Volgens het 'nationaal kompas volksgezondheid' luidt de definitie van secundaire preventie als volgt:
[i]''Bij secundaire preventie worden ziekten of afwijkingen in een vroeg stadium opgespoord bij personen die ziek zijn, een verhoogd risico lopen of een bepaalde genetische aanleg hebben.''[/i]

Primaire preventie:
[i]''Onder primaire preventie vallen activiteiten die voorkomen dat gezonde mensen een bepaald(e) gezondheidsprobleem, ziekte of ongeval krijgen.''[/i]

Ik vind het verwarrend omdat ze bij secundaire preventie het hebben over zieke personen of personen die een verhoogd risico lopen maar nog geen klachten hebben. Dan valt dit toch onder primaire preventie? Aangezien primaire preventie zich richt op gezonde mensen?

Zoals in jouw voorbeeld heb je het over afwijkingen die nog niet tot klachten leiden. Dan kan zo'n afwijking wel een risicofactor zijn. Valt het dan onder secundaire of primaire preventie? Want we hebben het wel over een 'gezond' persoon.

De grenzen tussen primair en secundair zijn vaag. Dat is waar.

[quote]Zoals in jouw voorbeeld heb je het over afwijkingen die nog niet tot klachten leiden. Dan kan zo'n afwijking wel een risicofactor zijn. Valt het dan onder secundaire of primaire preventie? Want we hebben het wel over een 'gezond' persoon.[/quote] Secundair. In dit geval zou dat dan een "gezond" persoon zijn met een verhoogd risico. Dit komt overeen met wat er in het Nationaal Kompas is vermeld

Ook de ruganalyse met afwijking is dan secundair. Een "gezond" persoon met een risicofactor

Maar het is en blijft vaag, maar dat is helaas met veel dingen in de gezondheidszorg

Oke, dus als ik het goed begrijp gaat het bij secundaire preventie vrijwel altijd om het opsporen van risicofactoren of een ziekte ZONDER dat er klachten aanwezig zijn?

Het verschil met een behandeling van een fysiotherapeut is dan dat een fysiotherapeut een ziekte of blessure opspoort terwijl er WEL klachten zijn?

Stel een patient komt naar een fysiotherapiepraktijk voor een beginnende spierblessure (zoals in jouw voorbeeld). Dan is er toch ook sprake van 'opsporen' van een aandoening, aangezien de fysiotherapeut op zoek gaat naar een aandoening of blessure?

Ik begrijp nog niet goed wat met 'opsporen' bedoeld wordt in het geval van een ruganalyse. Het opsporen is dan toch dat je bij mensen op zoek gaat naar risicofactoren of klachten? Is dit niet hetzelfde dan bovengenoemd voorbeeld bij een fysiotherapeut?

Zit het verschil hem dan in dat bij de ruganalyse 'beginnende' klachten worden opgespoord terwijl bij een fysiotherapeut de klachten vaak in een gevorderd stadum bevinden?

Ik kan naar een fysio gaan voor een preventief onderzoek zonder dat ik klachten heb. De fysio geeft vervolgens tips waar ik tijdens de training rekening mee kan houden om blessures te voorkomen. Primair.

Ik ga naar de fysio voor een preventief onderzoek zonder dat ik klachten heb. De fysio stelt echter vast dat ik speling in mij kniegewricht heb. De "ziekte" is dus opgespoord. Ik ben niet "ziek" (heb geen klachten) maar behoor omdat ik voetbal wel tot de risicogroep. De fysio geeft mij een brace en versterkende oefeningen van de betreffende spiergroepen om erger (klachten) te voorkomen. Secundair.

Ik ga naar de fysio met duidelijke knieklachten. De fysio stelt een instabiele knie vast. Hij start een behandeling. In dit geval zou ik dus ook een brace kunnen krijgen en versterkende oefeningen om ervoor te zorgen dat mijn knie niet nog instabieler wordt. Of dat laesies aan de banden of meniscus ontstaan zodat er een ingreep van de orthopeed nodig is en mijn andere knie onevenredig overbelast zou kunnen worden. Tertiar

Helder, thanks.

Het ''opsporen'' is in dit geval dat de fysiotherapeut risicofactoren probeert te vinden zoals bijv. speling op een kniegewricht, toch?

Ik ken een blessure preventie programma gericht op het aanpassen van risicofactoren (zoals verminderde stabiliteit, mobiliteit) voor spierblessures. In dit programma wordt er niet gescreend maar worden alle mogelijke risicofactoren getraind. Dit valt dan wel onder de secundaire preventie alleen wordt er niks ''opgespoord'', toch?

Bedankt voor je geduld en duidelijke uitleg.

Het ''opsporen'' is in dit geval dat de fysiotherapeut risicofactoren probeert te vinden zoals bijv. speling op een kniegewricht, toch?
[color=#ff0000]Juist![/color]

Ik ken een blessure preventie programma gericht op het aanpassen van risicofactoren (zoals verminderde stabiliteit, mobiliteit) voor spierblessures. In dit programma wordt er niet gescreend maar worden alle mogelijke risicofactoren getraind. Dit valt dan wel onder de secundaire preventie alleen wordt er niks ''opgespoord'', toch?
[color=#ff0000]Als het in dit programma alleen maar gaat om het aanpassen van eventuele risicofactoren zou dat primair zijn. Het past namelijk in:
[quote]Ik kan naar een fysio gaan voor een preventief onderzoek zonder dat ik klachten heb. De fysio geeft vervolgens tips waar ik tijdens de training rekening mee kan houden om blessures te voorkomen. [/quote][/color]
[color=#ff0000]Het programma is immers puur gericht op preventie.[/color]

[color=#ff0000]Als er tijdens de training instabiliteit of hypermobiliteit aan het licht zouden komen en er zouden dan acties plaats vinden om erger worden te voorkomen zou dat secundair zijn.[/color]

Het is en blijft moeilijk. De grenzen liggen heel dicht bij elkaar en kunnen zelf overlappen.

Oke, dan zou het dus onder secundaire preventie vallen als je weet dat er een risicofactor aanwezig is en daar specifiek op inspeelt?